हळद लागवडीच्या पद्धतीनुसार हळद काढणीची पद्धत अवलंबवावी. सरी वरंबा पद्धतीत टिकाव किंवा कुदळीच्या साह्याने हळदीची खांदणी करावी. गादी वाफा पद्धतीत ट्रॅक्टर चलीत हळद काढणी यंत्राचा वापर करावा. हळदीची काढणी करतेवेळी जमीन पूर्णपणे वाळली असल्यास हलके पाणी द्यावे. यामुळे काढणी करणे सोपे होते. सर्वसाधारणपणे जातीपरत्वे हळद काढण्यास ७ ते ९ महिने लागतात. हळव्या जातींना तयार होण्यास लागवडीपासून ६ ते ७ महिने लागतात (उदा. आंबे हळद). तर निम गरव्या जाती ७ ते ८ महिन्यात काढणीस येतात (उदा. फुले स्वरूपा). गरव्या जाती ८ ते ९ महिन्यामध्ये काढणीस तयार होतात (उदा. सेलम, कृष्णा). त्यामुळे जातीपरत्वे कालावधी पूर्ण झाल्याशिवाय पाला कापू नये. हळद काढणी
पारंपरिक पद्धतीने हळद खांदणी
हळद काढणी यंत्राद्वारे हळद खांदणी
कच्या मालाची प्रतवारी जेठे गड्डे मुख्य रोपाच्या खाली वाढणाऱ्या कंदास ‘जेठे गड्डे’ (मातृकंद) म्हणतात. सदरचे गड्डे प्रामुख्याने पुढील वर्षी लागवडीसाठी वापरतात. त्यामुळे काढणीनंतर हे गड्डे ताबडतोब सावलीमध्ये ठेवावेत. सोरा गड्डा लागवडीसाठी वापरलेले कंद ५० ते ६० टक्के कुजून जातात. राहिलेल्या ४० ते ५० टक्के कंदाना ‘सोरा गड्डे’ म्हणतात. हे काळपट रंगाचे मुळ्या विरहित असतात. यांना हळकुंडापेक्षा दुप्पट भाव मिळतो. बगल गड्डे जेठे गड्डयाला आलेल्या फुटव्यांच्या खाली बगल गड्डे तयार होतात, यांस ‘अंगठा गड्डे’ असेही म्हणतात. किमान ४० ग्रॅम पेक्षा जास्त वजन असणाऱ्या गड्ड्यांचा वापर बेणे म्हणून करतात. हळकुंडे बगल गड्ड्यांना आलेल्या कंदास ‘हळकुंडे’ असे म्हणतात. हळकुंडांवर प्रक्रिया करून नंतर बाजारपेठेमध्ये विक्रीसाठी याचा वापर करतात. यातील काही हळकुंडांना उपहळकुंडे येतात. त्यास लेकुरवाळे हळकुंडे असे म्हणतात. याचा वापर धार्मिक कार्यात होतो.
संपर्क ः डॉ. मनोज माळी, ९४०३७ ७३६१४ (प्रभारी अधिकारी, हळद संशोधन योजना, कसबे डिग्रज जि. सांगली)
Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.
ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम , टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.