कृषी सल्ला : कापूस, भुईमूग, बाजरी, मका...

कापूस बीटी कापूस बोंड अळ्यांना प्रतिकारक्षम राहण्यासाठी बीटी कपाशी सभोवती ५ ओळी किंवा २० टक्के बिगर बीटी वाणाची लागवड करावी. रस शोषक किडींच्या नियंत्रणासाठी मित्र किटकांचे संगोपन होण्याच्या उद्देशाने मिश्र पीक, आंतर पीक, सापळा पीक म्हणून मका, चवळी, झेंडू या पिकांची लागवड करावी.

भुईमूग पाने खाणारी अळी व पाने गुंडाळणारी अळीच्या नियंत्रणासाठी, फवारणी प्रति १० लिटर पाणी क्विनॉलफॉस (२५ ईसी) २० मिली. सोयाबीन स्पोडोप्टेरा अळीच्या प्रादुर्भावाचा आगाऊ अंदाज मिळण्यासाठी हेक्टरी ५ स्पोडोल्युर युक्त कामगंध सापळे वापरावेत. बाजरी सध्या पीक वाढीच्या अवस्थेत असून, याकाळात खोड कीड किंवा खोड माशीचा प्रादुर्भाव होऊ शकतो. त्यांच्या नियंत्रणासाठी फवारणी प्रति १० लिटर पाणी  मॅलेथिऑन (५० टक्के प्रवाही) १४ मि.लि. ज्वारी खोडकिडीचा प्रादुर्भाव दिसून येताच ५ टक्के निंबोळी अर्क किंवा क्विनॉलफॉस (२५ टक्के प्रवाही) २० मि.लि.प्रति १० लिटर पाण्यात मिसळून फवारावे. मका खोडकिड नियंत्रणासाठी डायमेथोएट (३० टक्के प्रवाही) १५ मि.लि. प्रति १० लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी.

मिरची  पीक सध्या फळे लागण्याच्या स्थितीत आहे. या काळात सरकोस्पोरा नावाच्या बुरशीमुळे पानावर गोलाकार, लहान डाग, ठिपके दिसून येतात. डागांचा मध्यभाग फिक्कट पांढरा आणि कडा गर्द तपकिरी असतात. या रोगाला ‘फ्राॅग आय लिफ स्पाॅट'' असेही म्हणतात. रोगाचा प्रादुर्भाव वाढून पाने पिवळी पडून ती गळतात. पानगळ झाल्यामुळे फळे उघडी पडतात. सौर उष्णतेमुळे फळांवर पांढरे चट्टे पडतात. अल्टरनेरिया सोलॅनी नावाच्या बुरशीमुळे तपकिरी रंगाचे आकारहीन डाग पानावर दिसतात. या डागांमध्ये एकात एक अशी गोलाकार वलये असतात. असे लहान डाग एकमेकात मिसळून मोठे चट्टे होतात. रोगाचा प्रादुर्भाव वाढून पानाची पूर्ण वाढ होण्याअगोदर करपतात आणि पानगळ होते. सरकोस्पोरा व अल्टरनेरिया या रोगांचा प्रादुर्भाव बियाण्यांमार्फत होतो. उपाययोजना : या रोगांची लक्षणे दिसताच मॅन्कोझेब २५ ग्रॅम किंवा काॅपर आॅक्झिक्लोराईड २५ ग्रॅम किंवा क्लोरोथॅलोनील २५ ग्रॅम प्रति १० लिटर पाणी या प्रमाणे नॅपसॅक पंपाने फवारणी करावी. वांगी

वेलवर्गीय भाजीपाला

संपर्क : ०२४२६ -२४३२३९ (कृषी विद्या विभाग, महात्मा फुले कृषी विद्यापीठ, राहुरी.)