वन शेती

बांबू संशोधन आणि प्रशिक्षण केंद्रातर्फे २ वर्षे कालावधीचा ‘डिप्लोमा इन बांबू टेक्नॉलॉजी’ हा पदविका अभ्यासक्रम सुरू करण्यात आला आहे. या पूर्ण वेळ अभ्यासक्रमासाठी कमीत कमी दहावी पास असणारे विद्यार्थी प्रवेशपात्र असून, यास महाराष्ट्र राज्य तंत्र शिक्षण मंडळाची मान्यता आहे. केंद्रातर्फे वसतिगृहाची सुविधा उपलब्ध असून, विद्यार्थ्यांना १५०० रुपये दरमहा विद्यावेतनही दिले जाते. अल्पमुदतीच्या या अभ्यासक्रमात प्रात्यक्षिकावर अधिक भर असून, विद्यार्थ्यांसाठी स्वयंरोजगाराची वाटही प्रशस्त होऊ शकते.

अभ्यासक्रमामध्ये विद्यार्थ्यांना विविध बांबूक्षेत्रांना भेटी देण्यासाठी नेले जाते. आत्तापर्यंत बल्लारपूर बांबू डेपो, बांबू उद्यान वडाळी, नर्सरी, अमरावती यांसारख्या ठिकाणी अभ्यास दौऱ्यांचे आयोजन केले आहे. प्रस्तावित दौऱ्यांमध्ये अगरबत्ती प्रकल्प, बांबू कन्स्ट्रक्शन साइट, आगरतळा येथील बांबू केन डेव्हलपमेंट इन्स्टिट्यूट, संपूर्ण बांबू केंद्र, आयआयटी मुंबई यांचा समावेश आहे.
विदर्भातील चंद्रपूर, गडचिरोली, भंडारा, गोंदिया आणि नागपूर जिल्ह्यांतील जंगलात विपुल प्रमाणात बांबू आढळून येतो. या जिल्ह्यात प्रामुख्याने ‘डेन्ड्रो कॅलामस स्ट्रिक्टस’ ही बांबूची प्रजाती आढळून येते. बांबूचा प्रत्येक भाग उपयुक्त असून, ग्रामीण जीवन तसेच व्यावसायिक दृष्टीने उद्योगात बांबूला महत्त्वाचे स्थान आहे. शास्त्रोक्त पद्धतीने बांबू लागवड आणि त्याच्या औद्योगिक वापराचा प्रचार आणि प्रसार करण्यासाठी महाराष्ट्र शासनाने चंद्रपूर जिल्ह्यातील चिंचपल्ली येथे बांबू संशोधन आणि प्रशिक्षण केंद्र स्थापन केले आहे. या केंद्रातर्फे सर्टिफिकेट कोर्स इन बांबू कन्स्ट्रक्शन, सर्टिफिकेट कोर्स इन बांबू मॅनेजमेंट (प्लान्टेशन टु हार्वेस्टिंग) फॉर फार्मर्स, सर्टिफिकेट कोर्स इन बांबू ट्रीटमेंट हे अभ्यासक्रमदेखील चालवले जातात.
बांबू उद्योगाला राज्यात चालना मिळण्यासाठी व बांबू वस्तूंना जागतिक बाजारपेठ उपलब्ध होण्याच्या दृष्टीने केंद्राने टाटा ट्रस्टशी सामंजस्य करार केला आहे. बांबू कारागीर बांबूचे मूल्यवर्धन, त्यातून रोजगारनिर्मिती, पर्यावरणपूरक वस्तूंच्या वापराला चालना मिळणे यासोबत प्रशिक्षणार्थी विद्यार्थ्यांना शैक्षणिक स्तरावरील उत्तम मार्गदर्शनासाठी आयआयटी मुंबई आणि बांबू संशोधन आणि प्रशिक्षण केंद्र, चिंचपल्ली यांच्यादरम्यान सामंजस्य करार झाला आहे. यासंबंधीची अधिक माहिती www.brtc.org.in या केंद्राच्या संकेतस्थळावर उपलब्ध आहे.