जीएम ई. कोलाय जैवइंधननिर्मितीसाठी उपयुक्त

जैवइंधनाच्या निर्मितीसाठी जनुकीय तंत्रज्ञानाने सुधारणा केलेले ई. कोलाय जिवाणू उपयुक्त ठरू शकतात. वनस्पतिजन्य घटकांचे विघटन करून, त्यापासून जेट इंधन तयार करणे शक्य असल्याचा दावा संशोधकांनी केला आहे.

ई. कोलाय जिवाणूंच्या प्रादुर्भाव पिके व भाज्यावर माणसांमध्ये विषबाधांच्या अनेक घटना निदर्शनास आल्या आहेत. मात्र, या जिवाणूंमध्ये योग्य ते जुनकीय बदल केल्यास वनस्पतीतील वेगाने न कुजणाऱ्या लिग्नीनसारख्या घटकांचेही विघटन वेगाने होऊ शकते. त्यातून जेट इंधन, पॅण्टी होज आणि प्लॅस्टिकच्या सोडा बॉटल तयार करणे शक्य होणार आहेत. सध्या वनस्पतीपासून इंधनाची निर्मिती करण्यामध्ये या लिग्निन घटकांच्या परिवर्तनाचा खर्च अधिक येतो. पर्यायाने उत्पादन खर्चामध्ये वाढ होते. यावर सॅण्डिया नॅशनल लॅबोरेटरीजमधील जैवअभियंत्या सीमा सिंग यांच्यासह दोन पोस्टडॉक्टरल विद्यार्थिनी वेईहुआ वू आणि फांग लियू यांनी संशोधन केले आहे. त्याविषयी माहिती देताना सिंग म्हणाल्या, की झाडातील सर्वांत कठीण भाग हा लिग्निनपासून बनलेला असतो. त्याचे कार्यक्षम विघटन होण्यासाठी इ. कोलाय या वेगाने व कोणत्याही तीव्र स्थितीमध्ये वाढण्याची क्षमता असलेल्या जिवाणूंचा वापर करता येऊ शकतो. त्यासाठी या जिवाणूच्या जनुकांमध्ये आवश्यक सुधारणा करण्यात आल्या आहे. लिग्निन हा पेशीभित्तिकेतील महत्त्वाचा घटक असून, तो वनस्पतीला ताकद देण्याचे काम करतो. त्यामध्ये मोठ्या प्रमाणात ऊर्जा असूनही ती मिळवण्यासाठी होणारा खर्च परवडत नसल्याची सध्याची स्थिती आहे. एकदा लिग्निन विघटित झाले की त्यातील विविध रसायने उदा. नायलॉन, प्लॅस्टिक, औषधी आणि अन्य घटक उफलब्ध होऊ शकतात. ई. कोलायच्या जनुकीय सुधारणेतून सुटतील तीन समस्या

----------------------------------- छायाचित्र ः सॅण्डीया नॅशनल लॅबोरेटरीज मधील शास्त्रज्ञ सीमा सिंग (डावीकडे) आणि फांग लियू प्रयोगशाळेत काम करताना (स्रोत ः डिनो व्होयर्नास)