भारतीय शास्त्रज्ञांनी विकसित केल्या कार्नेशनच्या ४१ नव्या जाती

हिमाचल प्रदेशातील डॉ. वाय. एस. परमार फळबाग आणि वनशास्त्र विद्यापीठातील संशोधकांनी व्यावसायिकरीत्या लागवड करण्यायोग्य कार्नेशन फुलांच्या ४१ नव्या जाती विकसित केल्या आहेत. गेल्या काही वर्षांमध्ये भारतात कार्नेशन या परदेशी फुलांच्या हरितगृहातील लागवडीमध्ये वाढ झाली आहे. या पिकाच्या वाढीसाठी पर्वतीय प्रदेशातील राज्यातील वातावरण अनुकूल असून, दर्जेदार उत्पादन मिळते. परिणामी हिमाचल प्रदेशातील किन्नोर, लाहाउस आणि स्पिती वगळता सर्व राज्यभर फूल लागवडीची व्याप्ती वाढत आहे. डॉ. वाय. एस. परमार फळबाग आणि वनशास्त्र विद्यापीठातील फूल उत्पादनशास्त्र विभागामध्ये वर्षभर फुलांचे उत्पादन घेण्यासाठी छाटणी, खत नियोजन, उत्तम दर्जाची रोपे, काढणीपश्चात तंत्रज्ञान विकसित केले जात आहे. येथील मुख्य संशोधक डॉ. वाय. सी. गुप्ता, डॉ. एस. आर. धीमान, डॉ. पूजा शर्मा यांनी कार्नेशनच्या नव्या जाती विकसित केल्या आहेत. त्या विषयीमाहिती देताना गुप्ता म्हणाले, की नवीन जातींच्या विकासाला २००३ मध्ये सुरवात करण्यात आली. पहिल्या टप्प्यात इन व्हिट्रो म्युटॅजेनेसीस पद्धतीने ९ जाती तयार केल्या. पुढे २०१३ मध्ये कार्नेशनच्या नवीन रंगाच्या जाती विकसित करण्यासाठी शास्त्र आणि तंत्रज्ञान विभागाने महत्त्वाकांक्षी प्रकल्प मंजूर केला. त्याअंतर्गत ३५ जाती तयार केल्या असून, त्याच्या व्यावसायिक लागवडीच्या दृष्टीने चाचण्या यशस्वी झाल्या आहेत. कुलगुरू डॉ. एच. सी. शर्मा म्हणाले, की विद्यापीठातील फुलशास्त्र विभागाला भारतीय कृषी संशोधन परिषदेकडून राष्ट्रीय कार्नेशन जतनगृहाचा दर्जा मिळाला आहे. येथे देशभरातील सुमारे ७४ जातींचे जतन केले आहे. तसेच २०१३ मध्ये मिळालेल्या सर्वोत्तम केंद्राच्या पुरस्कारासह विविध पुरस्कार मिळाले आहेत. कार्नेशन हे फूल लांब दांड्याच्या फुलामध्ये सर्वाधिक मागणी असलेल्या पहिल्या दहा फुलांमध्ये येते. भारतामध्ये या फुलांना दिल्ली, बेंगळूरू, चंदीगढ, मुंबई आणि चेन्नई येथे चांगली मागणी आहे. त्यातील ५० टक्केपेक्षा अधिक वाटा हा लाल फुलांचा असतो. सध्या नव्याने विकसित केलेल्या जातींमध्ये विविध रंग, लांब दांडे, अधिक पाकळ्या आणि अधिक टिकवणक्षमता हे गुणधर्म आहेत. पहिल्या टप्प्यामध्ये येणाऱ्या फ्युजारीयम रोगासाठी त्या सहनशील असल्याचे समोर आले आहे.