मुंग्यांच्या वारुळातून मिळवली औषधी संयुगे !

ब्राझील आणि अमेरिकेतील संशोधकांनी प्रतिजैविकांना प्रतिकारकता विकसित केलेल्या बुरशींना मारण्याची क्षमता असलेले संयुग मुंग्यांच्या वारुळामध्ये सहजिवी पद्धतीने राहणाऱ्या जिवाणूंपासून वेगळे केले आहे. त्यामुळे विविध रोगांसाठी कारणीभूत बुरशींपासून संरक्षणासाठी योग्य ती औषधे विकसित करणे शक्य होणार आहे. अनेक जिवाणूंनी सूक्ष्मजीवविरोधी आणि बुरशी विरोधी प्रतिकारकता विकसित केली आहे. पूर्वी ज्या औषधांसाठी ते संवेदनशील होते, त्या विरोधात प्रतिकारकता विकसित केल्यामुळे जगभरातील सार्वजनिक आरोग्यांच्या समस्यांमध्ये वाढ होत आहे. अशा वेळी नव्या औषधांचा शोध घेण्याच्या उद्देशाने लहान कीटकांच्या शरीरातील सूक्ष्मजीवांचा अभ्यास करण्यात येत आहे. त्या संदर्भात २०१४ पासून ब्राझील आणि अमेरिका येथील संशोधकांद्वारे एक संशोधन प्रकल्प राबवला जात असून, त्याचे निष्कर्ष जर्नल नेचर कम्युनिकेशन्समध्ये प्रकाशित करण्यात आले आहेत. युनिव्हर्सिटी ऑफ सावो पावलोअंतर्गत रिबेईरावो प्रेटा स्कूल ऑफ फार्मास्युटीकल सायन्सेस येथील मोनिका टॅल्लारिको पुपो आणि अमेरिकेतील हार्वर्डे मेडिकल स्कूल येथील प्रो. जॉन क्लार्डी यांच्या नेतृत्त्वाखालील प्रकल्पामध्ये सिम्फोमायसीन वेगळे करण्यात आले आहे. त्याच्या मानवामध्ये विविध रोगांसाठी कारणीभूत असलेल्या व सध्याच्या औषधांसाठी प्रतिकारकता विकसित केलेल्या बुरशींवर प्रयोगशाळेत आणि प्रत्यक्षामध्ये चाचण्या घेण्यात आल्या. या औषधांच्या पेटंटसाठी अर्ज करण्याइतकी प्रगती झाल्याची माहिती पुपो यांनी दिली. या अभ्यासामध्ये पानांचे तुकडे करून त्यावर आपली बुरशींची शेती करणाऱ्या मुंग्यांच्या वारुळामध्ये सहजीवी पद्धतीने राहणाऱ्या जिवाणूंना वेगळे करून त्यापासून नैसर्गिक संयुगे मिळवण्याचा प्रयत्न करण्यात आला. अनेक प्रतिजैविके हे मातीतील जिवाणूंपासून (विशेषतः स्ट्रेप्टोमायसीस गणातील) मिळवलेल्या संयुगातून तयार करण्यात येतात. संशोधकांनी या अभ्यासासामध्ये याच गटातील मात्र कीटकांच्या शरीरावर वाढणाऱ्या जिवाणूंवर लक्ष केंद्रित केले आहे. त्यांच्या गृहीकांनुसार हे जिवाणू कीटकांना अन्य सूक्ष्मजीवांपासून संरक्षणामध्ये मदत करतात. त्यामुळे ते माणसांनाही विविध रोगांपासून संरक्षणासाठी मदत करू शकतील. कीटकांवर वाढणाऱ्या जिवाणूंवर सातत्याने होत असलेल्या उत्क्रांती प्रचंड रेटा असल्याने त्यांची कार्यक्षमता अधिक असल्याचे गृहीतक मांडण्यात आले होते. असे झाले प्रयोग