परदेशी माशांमुळे होतोय स्थानिक जैवविविधतेचा ऱ्हास

परदेशी माशांमुळे होतोय स्थानिक जैवविविधतेचा ऱ्हास
परदेशी माशांमुळे होतोय स्थानिक जैवविविधतेचा ऱ्हास

एकेकाळी डासांवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी आणलेल्या परदेशी माशांचे प्रमाण परिसरातील तलाव व पाण्याच्या स्रोतामध्ये प्रचंड वाढले. परदेशी मॉस्किटोफिश या माशांचा प्रसार आणि संख्या वाढ रोखण्यासाठी सातत्याने प्रयत्न केले जात आहेत. बार्सिलोना विद्यापीठातील संशोधकानी केलेल्या अभ्यासामध्ये सध्या तलावांमध्ये असलेले मासे काढून टाकणे आणि नव्याचा अंतर्भाव होणार नाही, याकडे लक्ष देण्याची आवश्यकता पुढे आली आहे. हे संशोधन जर्नल सायन्स ऑफ दी टोटल एन्व्हायर्नंमेटमध्ये प्रकाशित करण्यात आले आहे.

  • मॉस्किटोफिश या माशांच्या वेगाने वाढणाऱ्या संख्येपुढे स्थानिक माशांचे प्रमाण वेगाने कमी होत आहे. स्थानिक मासे खाद्य मिळवण्यासाठी या माशांशी स्पर्धा करू शकत नाहीत. त्याचप्रमाणे या माशांचे भक्षकांची उपस्थितीचाही फारसा परिणाम होत असल्याचे पुढे आले आहे. उलट उत्तर अमेरिकेतील अॅटलांटिक किनाऱ्याच्या परिसरामध्ये या माशांचा धोका वाढला आहे.
  • बार्सिलोना विद्यापीठातील जीवशास्त्र आणि जैवविविधता संशोधन संस्थेतील संशोधक ओरिओल कॅनो रोकाबायेरा, अॅडोल्फ डी सोस्टोआ, ल्युईस कॉल आणि अल्बर्टो मॅकेडा यांनी बार्सिलोना प्रांताच्या शहरी भागाजवळच्या जल परिसंस्थांमध्ये परदेशी माशांमुळे उद्भवलेल्या स्थितीचा अभ्यास केला आहे.
  • स्थानिक माशांना धोका मॉस्किटो फिश (शा. नाव -Gambusia holbrooki) ही जागतिक पातळीवरील जैवविविधतेसाठी धोकादायक मत्स्य प्रजाती असल्याची माहिती आंतरराष्ट्रीय निसर्ग संवर्धन संघाच्या वतीने जाहीर केली आहे. १९२१ मध्ये डासांची उत्पत्ती रोखण्यासाठी स्पेनमध्ये हे मासे आणण्यात आले होते. डासांमुळे होणारे मलेरिया व अन्य रोगांच्या नियंत्रणासाठी डासांची अंडी व अळी अवस्थेचा फडशा पाडणारे हे मासे उपयुक्त मानले जात. मात्र, आता कृषी, मत्स्य आणि अन्न मंत्रालयाने या माशांचा अंतर्भाव परदेशी आणि धोकादायक प्रजातींच्या यादीमध्ये केला आहे. ही प्रजाती प्रामुख्याने नैर्ऋत्य पेनिनसुला, मध्य पूर्व समुद्री किनारा आणि इब्रो खोऱ्यामध्ये आढळते. किचिंत उबदार पाण्यामध्ये व वेगवान प्रवाहन नसलेल्या उथल पाण्यामध्ये या माशांचा रहिवास असतो. पेनिनसुला येथील अशा पाण्यामध्ये प्रामुख्याने प्रदूषण झाले असूनही चांगल्या प्रकारे तग धरू शकते. या माशांमुळे स्थानिक मासे उदा. स्पॅनिश टूथकार्प (Aphanius iberus), व्हॅलेन्सिया टूथकार्प (Valencia hispanica), अॅन्डालुसियन टूथकार्प (Aphanius baeticus) आणि थ्री स्पाईन्ड स्टिकलबॅक (Gasterosteus aceulatus) यांच्यासह विविध उभयचर आणि अपृष्ठवंशीय प्राण्यांची जैवविविधता कमी होत आहे. हे स्थानिक मासे मॉस्किटोफिशशी स्पर्धा करू शकत नाहीत.

    Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.

    ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.

    Related Stories

    No stories found.
    Agrowon
    agrowon.esakal.com