भातपीक करते शेतातून वाहणाऱ्या पाण्याचे शुद्धीकरण

भातपीक करते शेतातून वाहणाऱ्या पाण्याचे शुद्धीकरण
भातपीक करते शेतातून वाहणाऱ्या पाण्याचे शुद्धीकरण

सध्या पाण्याच्या प्रवाहातून येणाऱ्या घटकांमुळे तलाव, नद्या यांचे प्रदूषण ही मोठी समस्या बनत आहे. अशा वेळी मुख्य पिकापैकी एक असलेल्या भातपिकाचा पाण्याच्या प्रवाहाचे शुद्धीकरण करण्यासाठीही चांगला उपयोग होऊ शकत असल्याचे संशोधनामध्ये आढळले आहे. या संशोधनाचे निष्कर्ष जर्नल एन्व्हायर्न्मेंट क्वालिटीमध्ये प्रकाशित करण्यात आले आहेत. भात हे जागतिक पातळीवरील सुमारे २० टक्के लोकांचे मुख्य खाद्य पीक आहे. जगभरामध्ये केवळ अंटार्क्टिका वगळता प्रत्येक खंडामध्ये भाताची लागवड केली जाते. या भात लागवडीमुळे पाण्याच्या प्रदूषणाची समस्या दूर करणे शक्य होत असल्याचे अमेरिकेतील पर्यावरणशास्त्रज्ञ मॅट मूर यांच्या लक्षात आले. ते ऑक्सफोर्ड (मिसीसिपी) येथील अमेरिकी कृषी संशोधन सेवेच्या जल पर्यावरण आणि पर्यावरणशास्त्र संशोधन केंद्रामध्ये कार्य करतात.

  • कोणत्याही शेतातून पाण्याचा निचरा केल्यास किंवा अपधाव झाल्यास त्यात कीटकनाशकांचे अंश राहू शकतात. हे कीटकनाशके शेताबाहेर जाणे रोखण्यासाठी सोपी आणि स्वस्त पद्धत शोधण्यासाठी मूर हे प्रयत्न करत होते. मूर यांचे कुटुंब ईशान्य आर्कान्सास येथील मोठे भात उत्पादक आहेत. भातातून वाहणारे पाण्याचे प्रवाह, त्याचे खळखळाट सर्वांसाठी प्रेरणेचे स्रोत ठरू शकतात.
  • मॅट व सहकाऱ्यांनी दोन शेतामध्ये भात आणि दोन शेतामध्ये भाताशिवाय अन्य लागवड केली. या शेतातून जाणाऱ्या पाण्याच्या प्रवाहामध्ये तीन प्रकारच्या कीटकनाशकांचे अंश सोडण्यात आले. हा प्रयोग त्यांनी दोन वर्षे सलग केला.
  • भाताचे शेत असलेल्या प्रक्षेत्राखालील भागामध्ये तीनही कीटकनाशकांचे अंश मोठ्या प्रमाणात (८५ ते ९७ टक्क्यांपर्यंत) घटल्याचे त्यांना आढळले.
  • भात हे पीक फायटोरिमेडिएशनद्वारे माती, पाणी आणि हवा यांचे शुद्धीकरण करते. भातपिकाच्या कीडनाशक दूर करण्याच्या पद्धतीचा उपयोग अनेक प्रकारे करणे शक्य आहे. त्याविषयी माहिती देताना मूर म्हणाले, की तुमच्या शेतातून बाहेर पडणारे पाणी भातपिकातून गेल्यास तलाव, नद्या, पाण्याचे प्रवाह यांतील प्रदूषण कमी करणे शक्य होऊ शकते. अर्थात, हे अंश भाताच्या खाद्य भागामध्ये येतात का, यावर अधिक संशोधन होण्याची आवश्यकता आहे. जर ते येत नसतील, तर पाण्याचे नैसर्गिक प्रवाह शुद्ध करण्यासाठी हे पीक अत्यंत महत्त्वाचे ठरणार आहे.
  • Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.

    ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.

    Related Stories

    No stories found.
    Agrowon
    agrowon.esakal.com