कमी शर्करा असलेल्या फळांमध्ये ड्रॅगन फ्रूट हे महत्त्वाचे फळ आहे. भारतीय ग्राहकांची गरज भागवण्यासाठी प्रामुख्याने या फळांची आयात होत असे. मात्र, अलीकडे या फळाची लागवडही वाढू लागली आहे. या फळांपासून प्रक्रिया पदार्थाची निर्मिती केल्यास मागणी वाढू शकेल. ड्रॅगन फ्रूट ही निवडुंग प्रकारातील वनस्पती असून, ती वेगवेगळ्या हवामानामध्ये येते. अत्यंत काटक असलेल्या या वनस्पतीची लागवड आपल्याकडेही कमी- अधिक क्षेत्रावर होऊ लागली आहे. लागवडीनंतर सुमारे १५ महिन्यांनी उत्पादनाला सुरवात होत असली तरी पूर्ण क्षमतेने उत्पादन हाती येण्यासाठी तीन वर्षांचा काळ लागतो. काढणीचा काळ साधारणतः मे ते सप्टेंबर या दरम्यान असतो. एकरी सरासरी सुमारे पाच टनांपर्यंत उत्पादन मिळू शकते.
ड्रॅगन फ्रूट ः हे फळ मूळ मेक्सिको, मध्य आणि दक्षिण अमेरिकेतील आहे. या फळामध्ये मलईदार गर असून, त्याला विशिष्ट असा सुगंध असतो. फळ कापल्यानंतर गर सहजतेने काढता येतो. त्यात असलेल्या काळ्या छोट्या बियांमुळे खाताना त्याचा पोत एकाच वेळी मलईदार आणि कुरकुरीत लागतो.
आरोग्यासाठी फायदे ः
फळाची काढणी ः ड्रॅगन फ्रूटची आकर्षक फुले मे - जून या कालावधीत येतात, तर फळे ऑगस्ट ते डिसेंबर या काळात पर्यटकांच्या आकर्षणाचा केंद्र होऊ शकतात. साधारण एक वर्षानंतर फलधारणेला प्रारंभ होतो. फुलोऱ्यानंतर एक महिन्याने फळ काढणीसाठी तयार होते. कच्च्या फळाचा रंग तेजस्वी हिरवा असतो. काही दिवसांत तो हळूहळू गडद लाल होतो. फळाच्या सालीचा रंग बदलण्यास सुरवात झाल्यानंतर तीन ते चार दिवसांत फळाची काढणी करावी. हा काळ उत्तम असतो. फळाची काढणी करण्यासाठी कोयत्याचा वापर करावा. एकरी पाच ते सहा टन ड्रॅगन फ्रूट मिळू शकतात.
ड्रॅगन फ्रूट उत्पादने ः ड्रगन फळांचा गर काढणे ः फळाचा गर काढणे अत्यंत सोपे आहे. दोन भागांत तुकडे करून, चमच्याच्या साह्याने गर सहजतेने काढता येतो. नुसत्या गराची विक्री प्रतिकिलो २०० ते २५० रुपयांपर्यंत होऊ शकते.
गरयुक्त रस - पूर्णपणे पिकलेली फळे स्वच्छ धुऊन घ्यावीत. चाकूने त्यावरील साल काढून त्यातील बिया वेगळ्या करून घ्याव्यात. ब्लेंडिंग यंत्राच्या साह्याने चांगल्या प्रकारे मिसळून घ्यावा. हा रस गोठवून ठेवल्यास दीर्घकाळपर्यंत वापरता येतो.
जेली एक किलो जेली बनवण्यासाठी ४५० ग्रॅम गाळलेला ड्रॅगन फ्रूटचा रस घ्यावा. त्यात ५५० ग्रॅम साखर, ५ ग्रॅम सायट्रिक अॅसिड मिसळावा. यामध्ये ५, १० आणि १५ ग्रॅम पेक्टीन मिसळून आवश्यकतेनुसार वेगवेगळी फॉर्म्युलेशन्स तयार करता येतात. त्यासाठी एका स्टेनलेस स्टिलच्या भांड्यामध्ये पेक्टीन इतक्या प्रमाणामध्ये साखर घेऊन चांगले मिसळून घ्यावे. उर्वरित साखर ही ड्रॅगन फ्रूटच्या रसामध्ये मिसळावी. त्याला उष्णता द्यावी. या द्रावणाचा टीएसएस ५५० ब्रिक्स होईपर्यंत साखर मिसळावी. त्यानंतर पेक्टीन व साखरेचे मिश्रण त्यात मिसळावे. साधारणपणे टीएसएस ५८० ब्रिक्स येईपर्यंत उष्णता देणे सुरू ठेवावे. या वेळी त्यात सायट्रिक अॅसिड मिसळावे. जेलीचा टीएसएस ६७० ब्रिक्स झाल्यानंतर त्यात केएमएस मिसळावे. हे मिश्रण निर्जंतुक केलेल्या काचेच्या बाटलीमध्ये भरावे. झाकण लावून पॅराफिनच्या साह्याने हवाबंद करावे. व्यवस्थित साठवण केल्यास साठवणीच्या विविध अभ्यासामध्ये या जेलीतील रंग, चव, पोत, टीएसएस आणि सामू अशा निकषांमध्ये चार महिन्यांमध्ये कोणताही बदल होत नसल्याचे दिसून आले आहे.
जॅम ड्रॅगन फ्रूटचा गर २८ टक्के, पाणी १६.५ टक्के, पांढरी साखर ५० टक्के, पेक्टीन भुकटी ५ टक्के, सायट्रिक अॅसिड ०.५ टक्के, सोबिक अॅसिड ०.०५ टक्के (परिरक्षक -प्रीझर्वेटिव्ह)
तयार करण्याची पद्धत ः
प्युरी ड्रॅगन फ्रूट प्युरी ही लाल जांभळ्या रंगाची असते. त्यात साखरेचे प्रमाण १२.६ अंश ब्रिक्स असते. ड्रॅगन फ्रूटचा रस हा सामान्यतः पारदर्शक लाल रंगाचा असतो. त्याचे पॅकिंग करावे. उभ्या राहू शकणाऱ्या पॅकिंग पाऊचचा साठवण कालावधी १२ महिने, तर काचेच्या बाटल्यांमध्ये केलेल्या पॅकिंगचा साठवण कालावधी ५ महिने राहू शकतो.
Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.
ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम , टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.