शेतकरी नियोजन ः रेशीमशेती

शेतकरी ः सोपान शिंदे गाव ः पांगरा शिंदे, ता.वसमत, जि.हिंगोली एकूण क्षेत्र ः १ हेक्टर ५३ आर तुती लागवड ः एक एकर आमच्या एकत्रित कुटुंबांच्या शेतीत दरवर्षी सोयाबीन व कापूस प्रत्येकी एक एकर, अर्धा एकर हळद, मूग, उडीद प्रत्येकी दहा गुंठे ही पिके प्रामुख्याने घेतली जातात. एक एकरावर पेरू लागवड असून त्यात झेंडूचे आंतरपीक घेतले आहे. माझ्याकडे ४ देशी गायी, २ बैल, १० शेळ्या आणि १०० गावरान कोंबड्या आहेत. त्यांच्यापासून वर्षाला साधारण ६ ट्रॉली शेणखत उपलब्ध होते. त्याचा वापर शेतामध्ये करतो. पारंपारिक पीक पद्धतीसोबतच शाश्‍वत उत्पन्नासाठी रेशीम शेती करतो. तुतीसह अन्य पिकांना गांडूळ खत, कंपोस्ट खत, हिरवळीच्या खताचा वापर केला जातो.  मी प्रथम २०१४ मध्ये दीड एकर क्षेत्रावर तुतीच्या व्ही-१ या वाणाची लागवड केली होती. पहिल्या वर्षी रेशीम कोषाचे ४ क्विंटल उत्पादन मिळाले. २०१६-१७ मध्ये मनरेगा अंतर्गत गटशेतीतून १ एकर क्षेत्रावर पुन्हा तुती लागवड केली.  सुरवातीला २०१४ साली लागवड केलेली तुती जुनी झाल्यामुळे ती काढून टाकली. सध्या फक्त एक एकरावर तुती लागवड आहे. अवर्षणाच्या परिस्थितीमध्ये टॅंकरद्वारे पाणी विकत घेऊन तुती पीक जगवले आहे.  रेशीमशेती सुरू केल्यापासून २०१८ पर्यंत एका वर्षामध्ये ४ बॅच घेत होतो. मात्र, तुती क्षेत्र कमी केल्यामुळे मागील २ वर्षांपासून एकाच संगोपनगृहामध्ये २ बॅच रेशीम कोष उत्पादन घेत आहे. प्रत्येक बॅचला १०० अंडीपुंजांपासून सुमारे ७० ते ८० किलो रेशीम कोष उत्पादन मिळते. संगोपनगृहाची उभारणी ः मनरेगा आणि सीडीपी अंतर्गत संगोपनगृहासाठी अनुदान मिळाले. त्यातून शेतामध्येच २५ बाय ५० फूट आकाराच्या २ रेशीम कीटक संगोपनगृहांची उभारणी केली. मागील काही वर्षात सततच्या दुष्काळामुळे सोयाबीन आणि कपाशी या पिकांपासून समाधानकारक उत्पादन मिळाले नाही. परंतु, रेशीम कोषापासून चांगले उत्पन्न मिळू लागल्यामुळे आत्मविश्‍वास वाढला आहे. तुती रोपवाटिका ः

मागील २० दिवसांतील कामकाज ः

पुढील ३० दिवसांचे नियोजन ः

- सोपान शिंदे ः९७६४१९८२१७, ८७८८७४४०८२ (शब्दांकन ः माणिक रासवे)