राज्यातील कृषी हवामान विभागनिहाय फळे, भाजीपाला व कृषी उत्पादनांवर प्रक्रियेसह विपणन आणि निर्यातीला प्रोत्साहन देण्यासाठी मूल्य साखळ्यांमध्ये खासगी गुंतवणूक आकर्षित करण्यात येत आहे. शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नात वाढ करण्यासाठी राज्य शासनाच्या वतीने आशियायी विकास बँकेच्या आर्थिक सहकार्याने ‘महाराष्ट्र ॲग्री बिझनेस नेटवर्क’ (मॅग्नेट) प्रकल्प राबविण्यात येत आहे. यात पहिल्या टप्प्यात २५ शेतकरी उत्पादक कंपन्या आणि ५ मूल्य साखळी गुंतवणूकदारांची निवड केली जाणार आहे. यासाठीच्या अर्ज स्वीकारण्याची अंतिम मुदत २८ जूनपर्यंत असणार आहे. यासाठीच्या अर्जाचा नमुना www.msamb.com या संकेतस्थळावर उपलब्ध आहे. हे अर्ज ऑनलाइन आणि प्रत्यक्ष स्वरूपात दाखल करता येतील. प्रकल्पाची कार्यकक्षा : राज्यातील डाळिंब, केळी, संत्रा, मोसंबी, सीताफळ, पेरू, चिकू, स्ट्रॉबेरी, भेंडी व मिरची (हिरवी व लाल) व फुलपिके इ. फलोत्पादन पिकांसाठी उत्पादन ते ग्राहक अशी एकात्मिक मूल्य साखळ्यांचा विकासासाठी या प्रकल्पाची आखणी केली आहे. यात सध्या अस्तित्वात असलेल्या व नव्याने निर्माण होणाऱ्या शेतकरी उत्पादक संस्था, निर्यातदार, प्रक्रियादार, संघटित किरकोळ विक्रेते, कृषी व्यवसाय करणारे लघू व मध्यम उद्योजक, वित्तीय संस्था, स्वयंसहाय्यता समूह यांचा सहभाग घेण्यात येईल. यातून फळपिकांचे उत्पादन, उत्पादकता व गुणवत्ता वाढविणे, काढणी पश्चात होणारे नुकसान कमी करणे व शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नात वाढ करणे, ही ध्येये साध्य केली जातील. असा आहे निधी
प्रकल्पाचा मुख्य उद्देश : १) राज्यातील निवडलेल्या फळ, भाजी व फुलपिके यांच्या मूल्यसाखळ्यांमध्ये खासगी गुंतवणूक आकर्षित करून शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नात वाढ करणे. २) फळे व भाजीपाल्याचे काढणीपश्चात नुकसान कमी करणे व त्यांची साठवणूक क्षमता वाढविणे. ३) मागणीनुसार मालाची मूल्यवृद्धी करणे आणि अन्नाची वितरण व्यवस्था कार्यक्षम करणे. ४) शेतकरी उत्पादक संस्थांचा मूल्य साखळीतील सहभाग वाढविणे. प्रकल्पाची व्याप्ती व अंमलबजावणी :
प्रकल्पाचे घटक व उपघटक : या प्रकल्पात शेतकरी उत्पादक संस्थांच्या माध्यमातून शेतकऱ्यांना साह्य करण्यासाठी निवडलेल्या फलोत्पादन पिकांसाठी काढणीपश्चात पर्यायी बाजारपेठेचे जाळे आणि मूल्य साखळ्या विकसित करण्यात येतील. प्रकल्पाचे प्रमुख तीन घटक निश्चित करण्यात आलेले आहेत. १) शेतकरी उत्पादक संस्थांचा क्षमता विकास ः यामध्ये निवडण्यात आलेल्या पिकांसाठी शेतकरी उत्पादक संस्थांच्या शेतकऱ्यांना उत्पादकता व गुणवत्तावाढीसाठी आंतरराष्ट्रीय दर्जाच्या आधुनिक पीक पद्धतींचा वापर, काढणी पश्चात हाताळणी, निर्यात व देशांतर्गत बाजारपेठेनुसार अन्न सुरक्षा आणि गुणवत्तांची पूर्तता करणे इ. विषयी प्रशिक्षण देणे. शेतकरी उत्पादक संस्थांच्या माध्यमातून शेतकऱ्यांना दर्जेदार रोपांची उपलब्धता, निविष्ठा खरेदी, पीक संरक्षण, हवामान, काढणी, काढणीपश्चात हाताळणी, देशांतर्गत व आंतरराष्ट्रीय उपलब्ध बाजारपेठा इ. विषयी मोबाईल आधारित ॲप व तज्ज्ञांमार्फत सल्ला दिला जाईल. शेतकरी उत्पादक संस्था, त्यांच्याकडे उपलब्ध असलेली संसाधने व व्यावसायिक क्षमता विचारात घेऊन विषय तज्ज्ञांकडून व्यवसायाचे आराखडे तयार केले जातील. या संस्था विक्रेते-खरेदीदार संमेलने, आंतरराष्ट्रीय प्रदर्शनात सहभाग अशा विविध माध्यमांतून देशांतर्गत व आंतरराष्ट्रीय खरेदीदार कंपन्यांशी जोडण्यात येणार आहे. लघू व मध्यम प्रक्रिया उद्योजकांना मोठ्या कंपन्यांच्या मागणीनुसार मालाचा पुरवठा करण्यासाठी सक्षम करण्यासाठी प्रयत्न केले जातील. २) काढणीपश्चात सुविधांसाठी अर्थसाह्य ः
३) निवडलेल्या पिकांसाठी मूल्य साखळ्या विकसन ः
प्रकल्पांतर्गत अर्थसाह्य : प्रकल्पाचे उद्देश साध्य करण्यासाठी घटक क्र. २ अंतर्गत प्रस्तावित कृषिविषयक काढणीपश्चात हाताळणी व व्यवस्थापन, मूल्यवृद्धी, प्राथमिक/दुय्यम प्रक्रिया, विपणन आदी विविध बाबीसंदर्भातील शेतकरी उत्पादक संस्था व मूल्य साखळी गुंतवणूकदार या लाभार्थ्यांच्या उपप्रकल्पांना Matching Grant या उपघटकांतर्गत जास्तीत जास्त ६० टक्क्यांपर्यंत अर्थसाह्य देय राहणार आहे. तसेच इच्छुक उपप्रकल्पांना Financial Intermediation Loan (FIL) या उपघटकांतर्गत भागीदार वित्तीय संस्थांद्वारे खेळते भांडवल व मध्य मुदत कर्ज कमी व्याजदरात उपलब्ध करून देण्यात येईल. यातून प्रकल्पांतर्गत उत्पादक आणि उद्योजकांना नवीन व संघटित बाजारपेठेत प्रवेश मिळवणे सोपे होईल. प्रकल्पाचे प्रमुख फायदे :
संपर्क ः मा. प्रकल्प संचालक, महाराष्ट्र ॲग्रीबिझनेस नेटवर्क प्रकल्प (मॅग्नेट), प्रकल्प व्यवस्थापन कक्ष, ३८६/२, १० वा मजला, शारदा चेंबर्स, शंकरशेठ रोड, पुणे (महाराष्ट्र), पिन कोड ः ४११०३७. ई-मेल - projectadb@msamb.com
Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.
ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम , टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.