टोमॅटोतील विषाणूजन्य रोगांचे एकात्मिक व्यवस्थापन

अ) प्रतिबंधात्मक किंवा पूर्वनियंत्रण ः 

ब) उपचारात्मक नियंत्रण    विषाणूजन्य रोगाची लक्षणे दिसताच रोगग्रस्त झाडे उपटून नष्ट करावीत.    रस शोषक किडींच्या प्रादुर्भावावर लक्ष ठेवून थोडाही प्रादुर्भाव दिसताच वनस्पतिजन्य, जैविक किंवा रासायनिक कीडनाशकांच्या फवारणीचे नियोजन करावे.

जैविक नियंत्रणासाठी,    व्हर्टिसिलियम लेकॅनी ५ ग्रॅम किंवा मेटॅऱ्हाझीयम ॲनीसोप्ली (१.१५ डब्ल्यू.पी.) ५ ग्रॅम प्रति लिटर. वातावरणात आर्द्रता अधिक असताना व संध्याकाळी फवारणी फायदेशीर.

पांढरी माशीच्या नियंत्रणासाठी,  प्रमाण प्रति ५०० लिटर पाणी प्रति हेक्टर.   इमिडाक्लोप्रीड (१७.८% एस.एल.) १५० मिलि किंवा    स्पायरोमेसिफेन (२२.९०% एस.सी.) ६२५ मिलि किंवा    थायामेथोक्झाम (२५% डब्ल्यू.जी.) २०० ग्रॅम किंवा    इमिडाक्लोप्रिड (७०% डब्ल्यू.जी.) ९०० ग्रॅम किंवा    डायफेन्थ्यूरॉन (५०% डब्ल्यू.पी.) ६०० ग्रॅम किंवा    प्रॉपरगाईट (५०%) अधिक बायफेंथ्रीन (५% डब्ल्यू / डब्ल्यू. एस. इ.) (संयुक्त कीटकनाशक) ११०० मिलि.  कीडनाशक बदलून पुढील फवारणी करावी.   फुलकिडे  नियंत्रणासाठी, प्रमाण प्रति ५०० लिटर पाणी प्रति हेक्टर.   इमिडाक्लोप्रिड (७०% डब्ल्यू.जी.) ९० ग्रॅम किंवा    सायंॲण्ट्रानिलिप्रोल (१०.२६% ओ.डी.) ९०० मिलि किंवा    थायामेथोक्झाम (७०% डब्ल्यू.एस.) ६०० मिलि किंवा    थायामेथोक्झाम (१२.६०%) अधिक लॅम्बडा सायहॅलोथ्रीन (९.५० % झेड. सी.) (संयुक्त कीटकनाशक) १२५ मिलि.

मावा  नियंत्रणासाठी,  प्रमाण प्रति ५०० लिटर पाणी प्रति हेक्टर.   थायामेथोक्झाम (७०% डब्ल्यू.एस.) ६०० मिलि किंवा    डायमिथोएट (३०% ईसी) ९९० मिलि.    फळांची शेवटची तोडणी झाल्यानंतर झाडे उपटून नष्ट करावीत. रोगग्रस्त पीक शेतात तसेच राहिल्यास नवीन लागवड केलेल्या पिकावर किडी व रोगांचा संसर्ग वाढतो. 

- डॉ. तानाजी नरुटे,  ९४२२३९२३७० (वनस्पती रोगशास्त्र व कृषी अणुजीवशास्त्र विभाग, महात्मा फुले कृषी विद्यापीठ, राहुरी, महाराष्ट्र )