नियोजन खरिपाचे : अत्यल्प खर्चात सेंद्रिय पद्धतीने तुरीचे उत्पादन

दादाराव विश्वनाथ शेजूळ बोरगाव अर्ज(गणपती) ता. फुलंब्री, जि. औरंगाबाद. संपर्क ः ९४२०४०४२२१, ८३२९४८८३४४ औरंगाबाद जिल्ह्यातील बोरगाव अर्ज (गणपती) (ता. फुलंब्री) येथे तीन वर्षांपासून एक शेतकरी गट सेंद्रिय पद्धतीने तुरीचे उत्पादन घेतो. या गटातील दादाराव विश्वनाथ शेजूळ यांनी अत्यल्प खर्चात सेंद्रिय पद्धतीने तुरीचे उत्पादन घेतात. तुरीपासून डाळीची निर्मिती करून प्रदर्शनाद्वारे विक्री करतात. बोरगाव अर्ज येथील दादाराव शेजूळ यांच्याकडे ४ एकर ३३ गुंठे शेती आहे. या शेतीमधील उत्पन्नावरच त्यांच्या कुटुंबाची उपजीविका चालते. तीन वर्षांपासून कृषी विज्ञान केंद्र औरंगाबादमधील तज्‍ज्ञ व आत्माच्या समन्वयातून बोरगाव अर्ज येथील शेतकऱ्यांनी सेंद्रिय पद्धतीने प्रत्येकी एक एकरवर आंतरपिकांसह तूर उत्पादन घेणे सुरू केले आहे. दादाराव शेजूळ या शेतकऱ्यांपैकीच एक. पूर्वी त्यांच्याकडे नसलेले तूर पीक गेल्या तीन वर्षांपासून नियमित बनले आहे. एक एकर क्षेत्रामध्ये शिफारशीत ‘बीडीएन ७११’ या तुरीच्या वाणाची लागवड करतात. तुरीमध्ये आंतरपीक म्हणून बाजरी, उडीद, मूग अशी पिके असतात. लागवडीची पद्धत दादाराव शेजूळ आपल्या एक एकर शेतात पेरणीयोग्य पावसानंतर टोकन पद्धतीने साधारणत: ६ बाय दीड फूट अंतराने तुरीची लागवड करतात. एकरी सुमारे दीड किलो बियाणे लागते. उगवल्यानंतर अतिरिक्त वाढलेल्या रोपांची विरळणी करतात. दोन तूर ओळीमध्ये बाजरी, उडीद, मूग यांच्या दोन, दोन ओळी घेतात. चवळी व भगरही यांच्या केवळ चार ओळी टाकल्या. सेंद्रिय पद्धतीने नियोजन

अत्यल्प खर्चात उत्पादन शेणखतांसह सर्व निविष्ठा घरच्या असल्याने एकरी साधारण ६ ते ७ हजार खर्च होतो. गेल्या वर्षी तुरीचे उत्पादन १२.५ क्विंटल आले होते. तर या वर्षी संरक्षित पाणी कमी पडल्याने उत्पादनामध्ये घट होऊन ते केवळ ४.५ क्विंटल मिळाले. अर्थात आंतरपीक मूग, उडिद यांचे दीड क्विंटल, बाजरी ५ क्विंटल उत्पादनासोबत भगर आणि चवळी ४० ते ५० किलो उत्पादन मिळाले. उत्पादन खर्च कमी असल्याने पाण्याअभावी कमी उत्पादन येऊनही नुकसान झाले नाही.