शेंगा पोखरणारी अळी : शेंगा पोखरणाऱ्या किडीमध्ये हिरवी अळी किंवा घाटे अळी ही नुकसानकारक कीड आहे. ही बहुभक्षी कीड तुरीसह कापूस, टोमॅटो, सोयाबीन, हरभरा, ज्वारी, मका, सूर्यफूल, करडई अशा सुमारे २०० पिकांवर आढळते. जीवनक्रम
पिसारी पतंग
शेंगमाशी
पाने व फुले जाळी करणारी अळी
एकात्मिक कीड व्यवस्थापन : वातावरणातील विविध घटकांचा समन्वय साधत एकमेकास पूरक अशा सर्व तंत्रज्ञानाचा वापर म्हणजेच एकात्मिक कीड व्यवस्थापन होय. किडीची संख्या आर्थिक नुकसान पातळीच्या खाली ठेवण्यासाठी मशागतीय, यांत्रिक, जैविक व किमान पातळीवर रासायनिक कीटकनाशकांचा वापर केला जातो.
अ. यांत्रिक पद्धती : १. पाने गुंडाळणाऱ्या अळीची प्रादुर्भावग्रस्त पाने गोळा करून अळीसह नष्ट करावीत. २. शेताच्या बांधावरील शेंगा पोखरणाऱ्या अळीची पर्यायी खाद्यतणे उदा. कोळशी, रानभेंडी, पेटारी वेळोवेळी काढून नष्ट करावीत. ३. तूर पीक कळी अवस्थेत आल्यापासून एकरी दोन कामगंध सापळे पिकाच्या वर एक फुटी उंचीवर लावावेत. त्यामुळे शेंगा पोखरणाऱ्या अळ्यांच्या प्रादुर्भावाची पातळी कळू शकेल. ४. तुरीवरील मोठ्या अळ्या वेचून त्यांचा नायनाट करावा. ५. तुरीच्या झाडाखाली पोते टाकून झाड हलवावे. पोत्यावर पडलेल्या अळ्या गोळा करून नष्ट कराव्यात. ६. शेतामध्ये पक्षी बसण्यासाठी पिकाच्या एक ते दोन फूट उंचीवर पक्षिथांबे हेक्टरी ५० ते ६० ठिकाणी उभारावे. यामुळे पक्ष्यांना आश्रय मिळून ते पिकातील अळ्यांचे भक्षण करतील. ब. जैविक पद्धती : १. पिकास फुलकळी येऊ लागताच प्रतिबंधात्मक उपाय म्हणून निंबोळी अर्क (५ टक्के) किंवा अझाडिरॅक्टिन (३०० पीपीएम) ५ मि.लि. प्रतिलिटर पाणी या प्रमाणे फवारणी करावी. पुढील फवारणी १५ दिवसांच्या अंतराने करावी. २. शेंगा पोखरणारी हिरवी अळी लहान अवस्थेत असताना एचएएनपीव्ही विषाणूजन्य कीटकनाशक ०.५ मि.लि. प्रतिलिटर पाणी याप्रमाणे फवारणी सायंकाळी करावी. हे विषाणू अन्नाद्वारे पोटात जाऊन अळीच्या शरीरात विषाणूची वाढ होते. परिणामी, अळ्या ५-७ दिवसांत मरतात. क. रासायनिक पद्धत : अन्य नियंत्रण पद्धतींचा अवलंब केल्यानंतरही किडींची संख्या आर्थिक नुकसान पातळीपेक्षा अधिक वाढल्यास रासायनिक कीटकनाशकाचा वापर करावा. आर्थिक नुकसान पातळी - १. शेंगा पोखरणारी अळी (घाटे अळी) : कामगंध सापळ्यात सलग २ ते ३ दिवस ८ ते १० पतंग प्रति सापळा किंवा फुलोऱ्याच्या वेळी अथवा फुलोऱ्यानंतर २ अळ्या प्रतिमीटर ओळीत. २. पाने गुंडाळणारी अळी व पिसारी पतंग : ५ अळ्या प्रति १० झाडे. ३. शेंगमाशी : ५ टक्के हिरव्या प्रादुर्भावग्रस्त शेंगा. शेंगा पोखरणारी अळी व शेंग माशी या किडीची नियंत्रणासाठी, फवारणी प्रति लिटर पाणी क्विनॉलफॉस (२५ ई.सी.) २.८ मि.लि. किंवा इमामेक्टिन बेन्झोएट (५ एस जी) ०.४५ ग्रॅम किंवा डेल्टामेथ्रीन (२.८० टक्के ई.सी.) १ मि.लि. योगेश मात्रे, (पीएच.डी. विद्यार्थी), ७३८७५२१९५७ डॉ. पी. आर. झंवर, (सहयोगी प्राध्यापक), ७५८८१५१२४४ (कृषी कीटकशास्त्र विभाग, वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषी विद्यापीठ, परभणी)
Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.
ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम , टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.