बायोगॅसने दिली विविध यंत्रांना ऊर्जा

बीड जिल्ह्यातील महाजनवाडी येथील जगदाळे कुटुंबाने दुग्धव्यवसायातून बायोगॅसनिर्मिती प्रकल्प उभारला आहे. त्याकील गॅसचा वापर वापर करून त्यांनी जनरेटर चालवले. त्यापासून कडबा कुट्टी यंत्र, दूध शीतकरण, मिल्कींग मशिन आदीं चालवून डिझेलचा वापर व त्यावरील खर्चात मोठी बचत साधली आहे. आपल्याच शेतातील तंत्राचा खुबीने व कल्पकतेने वापर साधून त्यांनी शेतीकामेही सुकर केली आहेत. बीड जिल्ह्यात असलेल्या महाजनवाडी येथील जगदाळे कुटुंबाची सुमारे १९७ एकर शेती आहे. शेतीला जोडून त्यांचा दुग्धव्यवसायाचा पूरक व्यवसायदेखील आहे. जगदाळे यांचे सात भावांचे कुटुंब आहे. प्रत्येक भावाकडे स्वतंत्र जबाबदारी देण्यात आली आहे. सध्याच्या दुष्काळी परिस्थितीतदेखील आपली शेती किफायतशीर, कमी खर्चिक करण्याचा प्रयत्न या कुटुंबाने केला आहे. दुग्धव्यवसाय करताना दुधाच्या उत्पादनाव्यतिरिक्त जगदाळे यांनी बायोगॅसनिर्मिती प्रकल्प उभारून जैवइंधनाची सोय केली. त्याचबरोबर या गॅसचा वापर वापर करून त्यांनी जनरेटर चालवले. त्यापासून विविधकामे करून घेण्यातही ते यशस्वी ठरले आहेत. वीजनिर्मितीतील प्रयोगशीलता

जनरेटर चालविण्यासाठी गॅसचा वापर नामदेवराव यांनी या समस्येवर उपाय शोधण्याचा प्रयत्न केला. घरच्या गोबरगॅस युनिटमधील गॅसचा वापर करून त्या ऊर्जेवर जनरेटर चालविता येईल का अशी कल्पना त्यांच्या डोक्यात आली. मांजरसुंबा येथील आपले मित्र अर्जुन डोळस व जगन्नाथ चव्हाण यांना हा विचार बोलून दाखवला. ‘मॅकेनीक’ असलेल्या या दोघा मित्रांनी प्रयत्न करून पाहू असे सांगत कामाला सुरवातही केली. अशी झाली तंत्रनिर्मिती गोबरगॅस युनिटमधून निघणारा गॅस जरनेटर इंजिनाच्या हवा घेण्याच्या मार्गातून सोडला तर हे इंजिन चालायला लागले हे समजले. अर्थात या कामात डिझेलची थोडी मदत त्यांना घ्यावी लागत होती. मात्र, त्यादृष्टीने सुधारणा करण्यात आली. आता इंजिन चालविण्यासाठी ९० टक्‍के गोबरगॅसचा व केवळ दहा टक्‍केच डिझेलचा वापर होतो. म्हणजे साधारण दोन लिटर डिझेलमध्ये सुमारे दिवसभरासाठी ऊर्जा तयार करणे शक्‍य होत असल्याचं नामदेवराव सांगतात. असा होतो ऊर्जेचा वापर गोबरगॅसच्या गॅसवर आधारित इंजिन सुरू केल्यानंतर अनेक कामे करणे शक्य झाले आहे. यात पाच एचपी मोटरवर कडबा कुट्टी यंत्र चालवणे, साडेसात एचपी मोटरवर एकहजार लिटर दुधाचे शीतकरण करणारे यंत्र, दीड एचपी मोटरवर चालणारे मिल्कींग मशीन आदी कामे या तंत्राद्वारे एकावेळी साधता येतात. याशिवाय गोठ्यातील फॅन, प्रसंगी घरातील पंखे या बाबीही शक्य होऊ शकतात. त्यातून महिन्याला सुमारे चार ते साडेचार हजार रुपयांची बचत होत आहे. मोठ्या कुटुंबाचा स्वयंपाक जगदाळे यांचे मोठे कुटुंब आहे. साहजिकच गोबरगॅस इंधनामुळे किमान नऊ जणांचा स्वयंपाक, पाणी गरम करणे, चहा किंवा अन्य पदार्थ तयार करणे शक्य झाले आहे. यातून सिलिंडरच्या खर्चातही बचत होत आहे. गोबर गॅसधून निघणाऱ्या स्लरीचा वापर फळबागांमधील झाडांना वापरण्याचे तंत्रही जगदाळे यांनी अवलंबिले आहे. त्या माध्यमातून रासायनिक खतांवरील खर्चातही बचत झाली आहे. असे वापरले तंत्र

नामदेवराव जगदाळे-९०११६९७१०३