देशी दूध, तूप, प्रक्रिया उत्पादनांना मिळवली बाजारपेठ

भादोले (जि. कोल्हापूर) येथील सुधाकर पाटील सध्या सुमारे १३ देशी गीर गायींच्या संगोपनात रमले आहेत. देशी दूध, तूप यांची मागणी अोळखून त्यानुसार ग्राहक तयार केले आहेत. शिवाय, गोमूत्र अर्क, गोवऱ्या व अन्य संबंधित उत्पादनांसाठीही त्यांनी बाजारपेठ तयार केली आहे. आरोग्यदायी अन्न पुरवण्याचे ध्येय बाळगूनच त्यांचा रसायनमुक्त शेतीचा प्रवास सुरू आहे.   कोल्हापूर जिल्ह्यातील हातकणंगले तालुक्यातील भादोले येथे सुधाकर पाटील यांची सात एकर शेती आहे. ऊस हे त्यांचे मुख्य पीक आहे. त्यांनी एम.ए.ची पदव्युत्तर पदवी घेतली आहे. काही काळ त्यांनी स्पर्धा परीक्षांचा अभ्यास केला. परंतु, त्यात अपेक्षित यश मिळू शकले नाही. सेंद्रिय शेतीला सुरवात

देशी गोसंगोपन सेंद्रिय शेतीसाठी सुधाकर यांना देशी गोपालन करणे महत्त्वाचे वाटले. त्यादृष्टीने पंधरा गुंठे क्षेत्रात गोशाळा उभारली आहे. यात पाच गुंठ्यांत गोठा, तर दहा गुंठे क्षेत्रात चारा पीक घेतले जाते. सध्या गोशाळेत गीर जातीच्या नऊ मोठ्या, तर लहान पाच गायी आहेत. गुजरातमधून त्या आणल्या आहेत. देशी जातींमध्ये गीर जातीची वैशिष्ट्ये अधिक प्रभावी वाटल्याने त्यांचीच निवड केली. एका मजुराच्या आधारे गायींची देखभाल केली जाते. वासरांसाठी स्वतंत्र व्यवस्था आहे. प्रक्रिया उत्पादनांची निर्मिती पहाटेच्या सुमारास सुधाकर यांचा दिवस सुरू होतो. ग्राहकांच्या मागणीनुसार दूध, तूप व अन्य उत्पादनांपासून विविध उत्पादनांची निर्मिती सुरू होते. ताक घुसळण्यासाठी यांत्रिक रवीचा वापर होतो. सुधाकर यांनी यापूर्वी गुजरात राज्यात पंचगव्य निर्मितीचा अभ्यासक्रम पूर्ण केला आहे. त्याचा त्यांना आज उपयोग होतो. याशिवाय अनेक ठिकाणी ते प्रशिक्षणही घेतात. उत्पादनांना मागणी व विक्री

असे केले मार्केटिंग

आरोग्य मिळविले देशी गायीच्या संगोपानापासून सुधाकर यांनी आपल्या कुटुंबाचे आरोग्यही जपले आहे. कुटुंबातील सदस्यदेखील याच उत्पादनांचा नियमित वापर करतात. याचबरोबर ग्राहकांचे आरोग्य सुधारण्यासही आपल्यामुळे मदत होत असल्याची भावना सुधाकर व्यक्त करतात. सुधाकर सांगतात, व्यवसायाचे महत्त्व सुधाकर म्हणतात, की अलीकडील काळात रासायनिक निविष्ठांच्या अतिरेकांमुळे अन्नातील सकसताही कमी झाली आहे. त्यामुळे विविध रोगांना आमंत्रण होत आहे. निरोगी आरोग्य जपण्यासाठी अनेक शेतकरी सेंद्रिय शेतीकडे वळत आहेत. दूध, शेण, गोमूत्र या तीनही घटकांचा मूल्यवर्धित वापर केल्यास देशी गायींचे पालन फायदेशीर ठरू शकते, हा सुधाकर यांचा अनुभव आहे. संपर्क ः​   सुधाकर पाटील, ९८२३६३८३४३