कोंबड्यांमधील उष्माघातावरील उपचार

उन्हाळ्यात कोंबड्यांना खाद्य सकाळी व संध्याकाळी थंड वेळेत द्यावे. छत थंड ठेवण्याकरिता  गवताचे आच्छादन करावे. शक्‍य असल्यास छतावर व पडद्यावर पाण्याचे फवारे  दिवसातून ३ ते ४ वेळेस द्यावेत.

कोंबड्यांना अनेक कारणांमुळे ताण येतो. परंतु, सर्वांत जास्त ताण उन्हाळ्यात येतो. साधारणतः ३५ अंश सेल्सिअस तापमानापर्यंत कोंबड्यांना विशेष ताण येत नाही. परंतु, उन्हाळ्यात तापमान यापेक्षा खूप अधिक वाढते. अशा वेळी शेडमध्ये भरपूर खेळती हवा असणे आवश्‍यक असते. छत थंड ठेवण्याकरिता छतावर गवताचे आच्छादन करावे. शक्‍य असल्यास छतावर व पडद्यावर पाण्याचे फवारे (फॉगर्स) दिवसातून ३ ते ४ वेळेस द्यावेत. खाद्य देण्याच्या वेळा 

शेड    शेड पूर्व-पश्‍चिम असावी. यामुळे हवा खेळती राहते. कोंबड्यांना प्रत्यक्ष उन्हापासून संरक्षण मिळते. पोल्ट्री शेडमध्ये गर्दी टाळावी. आवश्‍यक तेवढ्या कोंबड्या ठेवाव्यात. छतावर पाण्याचे फवारे लावावेत. छत झाकून ठेवावे. पोल्ट्री शेडच्या छतावर व भिंती पांढऱ्या (चुना) रंगाने रंगवाव्यात. औषधोपचार 

औषधी वनस्पतींचा वापर

  आवळा : १०-२० ग्रॅम प्रति १०० कोंबड्या.    संत्री/ लिंबू : ३०-४० ग्रॅम प्रति १०० कोंबड्या.    लिंबू किंवा संत्र्याची सालदेखील उपयुक्त आहे. 

- डॉ. गणेश काळुसे,  ९०११०२१२८० (विषय विशेषज्ञ(पशू संवर्धन व दुग्धव्यवसाय)  कृषी विज्ञान केंद्र , बुलडाणा)