परभणी: वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषी विद्यापीठातील अखिल भारतीय समन्‍वयीत संशोधन प्रकल्‍प पशुशक्‍तीचा योग्य वापर योजनेंतर्गत विकसित विविध शेती अवजारे मोठ्या प्रमाणात शेतकऱ्यांच्या पसंतीस पडली आहेत. ही अवजारे शेतकऱ्यांना मोठ्या प्रमाणात उपलब्ध होण्‍याच्‍या दृष्‍टीने उस्‍मानाबाद जिल्‍ह्यातील लासीना येथील मे. स्‍वामी अॅग्रो इप्‍लीमेन्‍ट या कंपनीशी व्‍यावसायिक सामंजस्य करार शुक्रवारी (ता.११) करण्यात आला. यावेळी कुलगुरु डॉ. अशोक ढवण, संशोधन संचालक डॉ. दत्‍तप्रसाद वासकर, कुलसचिव रणजित पाटील, कृषी अभियांत्रिकी महाविद्यालयाचे प्राचार्य डॉ. उदय खोडके, हि यंत्रे विकसित करणाऱ्या संशोधन अभियंता डॉ. स्मिता सोलंकी, अपारंपारीक ऊर्जा स्‍त्रोत विभागाचे प्रमुख डॉ. आर.डी. रामटेके, कंपनीचे संचालक कुमार शिवलिंग स्‍वामी, विद्यापीठ अभियंता गौरीशंकर स्‍वामी, प्रा. डी. डी.टेकाळे, डॉ. मदन पेंडके, अजय वाघमारे आदींची उपस्थिती होती. या योजनेंतर्गत संशोधनाच्‍या आधारे विकसित केलेले बैलचलित सौर फवारणी यंत्र, गादी वाफा करुन प्लॅस्टिक अंथरणे यंत्र, काडीकचरा गोळा करणारे यंत्र, तीन पासेचे फणासह कोळपे आदी अवजारांचा व्‍यावसायिकदृष्‍टया निर्मितीकरिता हा सामंजस्य करार करण्यात आला. यावेळी डॉ. ढवण म्हणाले, की शेतीकामाकरिता वेळेवर मजूर उपलब्ध होत नाहीत. मजुरीचे दर देखील वाढले आहेत. या समस्येवर मात करण्यासाठी शेतीमध्ये यांत्रिकीकरणावर भर देण्याची गरज आहे. विद्यापीठाने संशोधन करुन अनेक शेती अवजारे तसेच यंत्रे विकसित केली आहेत. या अवजारांना शेतकऱ्यांची पसंती असल्यामुळे मागणी होत आहे. ही अवजारे शेतकऱ्यांना उपलब्ध व्हावी यासाठी हा सामंजस्य करार करण्यात आला. त्यामुळे शेतकऱ्यांची मागणी पूर्ण होईल. शेतकरी गटांच्‍या माध्‍यमातून शेतकऱ्यांनी एकत्रित येऊन भाडे तत्त्वावर ही यंत्रे गाव पातळीवर उपलब्ध करुन दिल्यास लहान शेतकऱ्यांना त्यांचा लाभ घेता येईल. ही अवजारे शेतकऱ्यांना योग्य किमतीमध्ये उपलब्ध व्हावीत. डॉ. वासकर म्हणाले, अवजारांची गुणवत्‍ता योग्य रहावी यासाठी उत्‍पादक कंपनीने विशेष काळजी घ्‍यावी यावेळ विद्यापीठातर्फे डॉ.वासकर,डॉ स्मिता सोलंकी आदीसह इतर शास्‍त्रज्ञांनी तर कंपनीच्‍या कुमार स्‍वामी यांनी करारावर सह्या केल्‍या.
ही आहेत अवजारे बैलचलित सौर ऊर्जा फवारणी यंत्र ः सौर ऊर्जेवर चालत असल्याने प्रदूषणरहित फवारणी यंत्र असून ६ मीटर बुमवर एकूण १४ नोझल्स बसविलेले आहेत. एकत्रित बुम प्रवाह ७ ते ९ लिटर प्रति मिनिट एवढा आहे. मनुष्यबळ, वेळ, पैशाची बचत होते. या यंत्राची कार्यक्षमता प्रति दिवस २.५ ते ४ हेक्‍टर आहे.तर बुमची उंची पीक वाढीनुसार कमी जास्त करता येते. दोन नोझल मधील अंतर पिकाच्‍या ओळीप्रमाणे कमी जास्त करता येते. विशेषत: सोयाबीन तसेच इतर पिकांची वाढ झाल्‍यास यंत्र उपयुक्‍त आहे. यंत्राने फळबागेमध्‍ये उंच झाडावर स्‍प्रेगनच्‍या साहाय्याने १५ ते २० फुटापर्यंत फवारणी करता येते. ढगाळ वातावरणात सौर पॅनलवर भारीत झालेल्‍या बॅटरीव्‍दारे फवारणी करता येते.पारंपरिक पद्धतीपेक्षा १० पटीने काम देत असून खर्चात ५० टक्के बचत होते. बैलचलित धसकडे गोळा करण्‍याचे अवजार ः एका मजुराच्या मदतीने याव्दारे धसकटे गोळा करताना ढेकळे फुटून जमीन भुसभुशीत, समपातळीत करता येते. एका दिवसात २.५ ते ३ एकर क्षेत्रावरील धसकटे गोळा करता येतात. बैलचलित सरी यंत्रासहित तीन पासेचे कोळपे ः एक मजुराच्या साहाय्याने तीन ओळीतील आंतर मशागतीचे व खत देण्‍याचे काम एकाचवेळी करणे शक्‍य असून एका दिवसात २.५ ते ३एकर क्षेत्राची कोळपणी, खत देण्‍याचे काम करता येते. पारंपरिक पद्धतीपेक्षा ३० ते ४० टक्के वेळ, खर्चात बचत होते. कोळप्‍याला दोन्‍ही बाजूस फन बसविण्‍याची सोय असल्याने गादी वाफ्यावरील पिकांमध्‍ये कोळपणी, सोबत साऱ्या मोकळ्या करता येतात. बैलचलित गादी वाफा करून प्लॅस्टिक अंथरणे यंत्र ः वरंबा, प्लॅस्टिक आच्‍छादन व माती लावणे ही कामे एकाच वेळी करता येतात. ९० ते १२० सेंमी रुंदीचा, १० ते १५ सेंमी खोलीचा गादी वाफा तयार करून प्लॅस्टिक आच्‍छादन करता येते. ०.७० हेक्‍टर प्रती दिन क्षेत्रावर गादी तयार करून प्लॅस्टिक आच्‍छादन करता येते. पारंपरिक पद्धतीपेक्षा ५० टक्के वेळेत तर ४० टक्के खर्चात बचत होईन कामाची प्रत उत्‍तम राहते.
Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.
ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम , टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.