कोरायनेस्पोरा बुरशीजन्य पानांवरील ठिपके रोगाचा प्रादुर्भाव

कपाशीचे पीक हे सध्या ६० ते ७५ दिवसांचे आहे. मागील काही दिवसांपासून सतत पाऊस व ढगाळ वातावरण यामुळे हवेतील आर्द्रतेचे प्रमाण वाढले आहे. पिकामध्ये बुरशीजन्य रोगांच्या वाढीसाठी पोषक वातावरण तयार झाले आहे. कपाशीचे पीक हे सध्या ६० ते ७५ दिवसांचे आहे. मागील काही दिवसांपासून सतत पाऊस व ढगाळ वातावरण यामुळे हवेतील आर्द्रतेचे प्रमाण वाढले आहे. पिकामध्ये बुरशीजन्य रोगांच्या वाढीसाठी पोषक वातावरण तयार झाले आहे. या सर्व पोषक घटकांमुळे या हंगामात कपाशीवर बुरशीजन्य रोगांचा प्रादुर्भाव वाढण्याची शक्यता आहे. बदलते हवामान, कपाशीचे नवनवीन रोगास संवेदनशील संकरित वाणांची मोठ्या प्रमाणावर लागवड आणि बदललेली पीक पद्धती या सर्व बाबींमुळे नवीन रोगांचा प्रादुर्भाव कपाशीमध्ये आढळून येत आहे. रोगांच्या वाढत्या प्रसारामुळे उत्पादनात घट होते. मागील ३ वर्षांपासून कोरायनेस्पोरा पानावरील ठिपके या नवीन बुरशीजन्य रोगांचा प्रादुर्भाव पिकाच्या पाते तसेच बोंडे धरण्याच्या अवस्थेत आढळून येत आहे. त्याला इंग्रजीमध्ये टार्गेट लिफ स्पॉट (Target leaf spot) असे म्हणतात.  कारणे व लक्षणे

लक्षणे  रोगग्रस्त पानांवर गोलाकार किंवा अनियमित आकाराचे, गडद लाल रंगाचे, लहान-लहान ठिपके पडतात. त्यांचा आकार हळूहळू वाढून पानांवर गडद कडा असलेले तपकिरी रंगाचे डाग दिसू लागतात. रोगाची तीव्रता अधिक असेल तर पानगळ आणि फूलगळ झाल्याचे आढळते. परिणामतः झाडांची वाढ थांबून कापसाच्या उत्पादनावर परिणाम होऊ शकतो.  एकात्मिक व्यवस्थापन

रासायनिक नियंत्रण  (फवारणी प्रति लिटर पाणी)

संपर्क- डॉ. शैलेश गावंडे, ७९७२४९११८१ (केंद्रीय कापूस संशोधन केंद्र, नागपूर.)