शेळ्यांचे आरोग्य, प्रजनन महत्त्वाचे

शेळीपालनाद्वारे चांगले उत्पादन मिळविण्यासाठी शेळीचे पोषण, आरोग्य आणि पुनरुत्पादनाकडे लक्ष द्यावे. जातिवंत शेळ्या आणि बोकडाची निवड करावी. सामान्यत: त्या क्षेत्रातील शेळीच्या स्थानिक प्रजातीला प्राधान्य द्यावे. 

शेळी पालनाची सुरवात करताना शेळीच्या प्रजातींची निवड करणे फार महत्त्वाचे आहे. प्रजातींची निवड शेळी पालनाचा उद्देश, भौगोलिक स्थिती, पाणी आणि चाऱ्याची उपलब्धता यावर अवलंबून असते. सामान्यत: त्या क्षेत्रातील शेळीच्या स्थानिक प्रजातीला प्राधान्य द्यावे. शेळीपालन करण्यासाठी पशुतज्ज्ञांच्या सल्ल्यानुसार बाहेरील चांगली नर प्रजाती स्थानिक शेळीसह गर्भधारणा करण्यासाठी वापरली जाऊ शकते. त्यामधून नवीन सुधारित प्रजाती मिळवता येते. असे दिसून आले आहे की ज्या शेळ्या जास्त संख्येने करडे देतात, त्यांच्या करडांचे कमी वजन असते. त्याउलट ज्या शेळ्या कमी संख्येत करडे देतात, त्यांचे वजन जास्त असते. जातिवंत शेळ्या आणि बोकडाची निवड करावी.

बोकड निवड 

शेळ्यांसाठी गोठा

आरोग्य व्यवस्थापन

  करड्यांचे व्यवस्थापन 

आहार व्यवस्थापन

 -डॉ. श्रद्धा सिरसाट (इंगळे), ९०११६६८०२१ (सहायक प्राध्यापक, अपोलो पशुवैद्यकीय महाविद्यालय, जयपूर, राजस्थान)  - डॉ. प्रकाश केकान, ९४२२३३६१४२ (पशुवैद्यकीय व पशुविज्ञान महाविद्यालय, परभणी)