जर्मनीमधील शेतमाल विक्री ही फिव्होजी मार्केटिंग फार्मस को ऑपरेटिव्ह सोसायटीमार्फत होते. सभासदांना सोसायटीमार्फत पीक उत्पादनवाढीसाठी लागणाऱ्या सर्व पायाभूत सुविधा योग्य दरामध्ये उपलब्ध करून दिल्या जातात. सोसायटीने स्वतःची विक्री केंद्रे सुरू केली आहेत. विक्रीचे सर्व व्यवहार ऑनलाइन होतात.
फिव्होजी मार्केटिंग फार्मस को-ऑपरेटिव्ह सोसायटी ही जर्मनीमधील शेतमाल विक्री करणारी मोठी सोसायटी आहे. सोसायटीची मोठी आर्थिक उलाढाल होते. ही सोसायटी मोठ्या प्रमाणात शतावरी, भाजीपाला, सफरचंद,पीच, चेरी आणि द्राक्षांची विक्री करते. जर्मनीमधील सहकारी संस्थांनी काही नियम केले आहेत. त्यानुसार शेतकऱ्यांना उत्पादित फळे संबंधित केंद्रामार्फत विक्री करण्याचे बंधन आहे. परंतु वैयक्तिक पातळीवर शेतकऱ्यांना फळांच्या विक्रीतून दहा टक्के जास्त दर मिळत असेल तर त्यांना फळे विक्रीसाठी सोसायटीची परवानगी घ्यावी लागते. कोणत्या ठिकाणी दर चांगला मिळतो याची पाहणी करून फळांची विक्री केली जाते. प्रामुख्याने बाजारपेठ, मॉलमध्ये फळांची विक्री केली जाते. काही ठिकाणी सोसायटीने स्वतःची विक्री केंद्रे सुरू केली आहेत. विक्रीचे सर्व व्यवहार ऑनलाइन होतात. सोसायटीतर्फे सुविधा सोसायटीमार्फत सभासदांना पीक उत्पादन वाढीसाठी लागणाऱ्या सर्व पायाभूत सुविधा योग्य दरामध्ये उपलब्ध करून दिल्या जातात. पिकाच्या गरजेनुसार खते, कीडनाशके, बियाणे, दर्जेदार उत्पादन मिळणेसाठी तांत्रिक सल्ला, नवीन विकसित झालेले तंत्र, फळांची विक्री होईपर्यंत शीतगृहामध्ये साठवणीची सुविधा उपलब्ध करून दिली जाते. विक्रीपूर्वी फळांची प्रतवारी केली जाते. प्रतवारीनुसार पॅकिंग करून बाजारपेठेत फळे पाठविली जातात. फळांच्या तोडणीपूर्वी बागेमध्ये पीक पाहणी केली जाते. योग्य गुणवत्तेच्या फळांची तोडणी केली जाते. शेतीपासून ते विक्रीपर्यंत फळांसाठी शीतसाखळीची सोय केलेली आहे. त्यामुळे गुणवत्ता चांगली राहते.वेगवेगळ्या पिकांचा अभ्यास करण्यासाठी शेतकऱ्यांच्या शेतीवर शिवारफेरीचे आयोजन केले जाते. सोसायटी स्थापन होण्यापूर्वी शेतकऱ्यांसमोर फळविक्रीची समस्या होती. त्यामुळे लहान शेतकऱ्यांचे संघटन करून सोसायटी तयार झाली. या सोसायटीच्या माध्यमातून शेतमालाची विक्री केली जाते. द्राक्षाची विक्री प्रामुख्याने वाइन उत्पादक कंपन्यांना होते. दक्षिण जर्मनीमध्ये सफरचंदाची मोठी लागवड आहे. सोसायटी शेतकऱ्यांनी उत्पादित केलेल्या शेतमालाची काळजी घेते. संशोधन केंद्राच्या शिफारशीनुसारच खते आणि कीडनाशकांचा वापर केला जातो. काही शेतकऱ्यांनी स्वतःचे तंत्रज्ञान विकसित केले आहे. युरोपीय संघ सोसायटीच्या सभासदांना लागवडीसाठी ५० टक्के अनुदान देते. यामध्ये पिकानुसार टक्केवारी कमी केली जाते. शेतकरी दर्जेदार उत्पादनावर भर देतात. काही वेळा नैसर्गिक आपत्तीमुळे पिकाचे मोठे नुकसान होते. येथे गारपिटीसाठी विमा सेवा उपलब्ध आहे. शेतकऱ्यांना एक महिन्याच्या आत नुकसान भरपाई मिळते. शासनाचे सहकार्य, शेतमालासाठी प्रक्रियेच्या सुविधा आणि सोसायटीचे सहकार्य यामुळे शेतकऱ्यांना काहीसा दिलासा मिळालेला आहे. सर्वसमावेशक शेती धोरण १९६० च्या दशकापासून शेती धोरण हे युरोपीय संघामध्ये बनविले जाते. सर्व कृषी कायदे आणि नियम वाटाघाटी करून तयार केले जातात. या वाटाघाटींचा मुख्य उद्दिष्ट म्हणजे शेतकऱ्यांना चांगला दर मिळवून देणे आणि ग्राहकांना योग्य दरात शेतमाल मिळवून देणे हा आहे. यासाठी युरोपीय संघातर्फे सर्वसमावेशक शेती धोरण, अनुदान आणि निर्यात अनुदान योजना तयार केली जाते. शेतकरीदेखील नियमांचे पालन करून दर्जेदार उत्पादन घेतात.
धोरणाची वैशिष्ट्ये
ग्रामीण विकास योजना
बाजार उपाय योजना
- डॉ. राजेंद्र सरकाळे, ९८५०५८६२२० (लेखक सातारा जिल्हा मध्यवर्ती सहकारी बॅंकेचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी आहेत.)
Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.
ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम , टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.