सूज, अतिसारावर मायाळू उपयोगी

स्थानिक नाव     : मायाळू, भजीचा वेल          शास्त्रीय नाव     : Basella alba          इंग्रजी नाव     : Ceylon spinach, Indian spinach, Malabar Spinach, Red vine, spinach, Vine                         spinach, climbing spinach, Creeping spinach,  Buffalo spinach           संस्कृत नाव     : उपोदिका, कलंबी, पूतिका            कुळ      : Basellaceae         उपयोगी भाग     : कोवळी पान, कोवळी देठ             उपलब्धीचा काळ : वर्षभर, वापर : भाजी            झाडाचा प्रकार     : वेल, अभिवृद्धी : बिया          

आढळ :  परसबाग, अंगण तसेच बागेत वर्षभर येणारी वेलवर्गीय वनस्पती असून काही ठिकाणी ती शोभेचा वेल म्हणून वाढवली जाते. महाराष्ट्रात सगळीकडे याचे वेल परसबागेत लावलेले दिसतात.  वनस्पतीची ओळख 

   औषधी उपयोग  

कोवळ्या पाने, देठाची भाजी   साहित्य : २ भजीच्या कोवळ्या पानाच्या जुड्या, २-३ बारीक चिरलेले कांदे, १-२ बारीक चिरलेल्या हिरव्या मिरच्या, ३-४ चिरलेल्या लसूण पाकळ्या, फोडणीसाठी जिरे, हिंग, मोहरी, तेल, चवीपुरते मीठ.   कृती ः प्रथम भजीच्या वेलाची पाने कोवळ्या देठासहीत स्वच्छ धुवून बारीक कापून घ्यावे. कढईत तेल गरम करून जिरे-मोहरी, हिंग टाकून बारीक चिरलेला कांदा लालसर परतून घ्यावा. नंतर लसूण आणि बारीक चिरलेल्या हिरव्या मिरच्या व भजीचा वेलाचे कापलेले पाने टाकून चांगले परतून घ्यावे. भाजी ५-१० मिनिटे झाकण ठेऊन शिजवून घ्यावी. चवीप्रमाणे मीठ घालावे. 

पाककृती  कोवळ्या पानांची भजी   साहित्य ः १० ते १५ भजीच्या वेलाची पाने, १ वाटी चना डाळीचे पीठ, २ चमचे तांदळाचे पीठ किंवा कॉर्नफ्लॉवर, १ छोटा बारीक चिरलेला कांदा, १-२ बारीक चिरलेल्या हिरव्या मिरच्या, चिमूटभर हळद, बारीक चिरलेली कोंथिबीर, चिमूटभर ओवा, तळण्यासाठी तेल, चवीपुरते मीठ.   कृती ः  प्रथम भजीच्या वेलाची पाने कोवळ्या देठापासून कापून स्वच्छ धुवून घ्यावीत. एका पातेल्यात चना डाळीचे व तांदूळ किंवा कॉर्नफ्लोवरचे पीठ टाकून सैलसर कालवून घ्यावे. त्यात वरील सर्व साहित्य मिसळून पुन्हा नीट कालवून त्यात चवीप्रमाणे मीठ घालावे. नंतर एक एक पान बुडवून कढईत तेल गरम करून त्यात सोडावे व सोनेरी रंगात तळून घ्यावे.   कोवळी पाने, देठाची पातळ भाजी  साहित्य : १ भजीच्या कोवळ्या पानाची जुडी, १ बारीक चिरलेला कांदा, १-२ चमचे आले- लसूण पेस्ट, १-२ बारीक चिरलेल्या हिरव्या मिरच्या, अर्धी वाटी तुरीची डाळ, फोडणीसाठी जिरे, हिंग, कडीपत्ता, मोहरी, तेल, चवीपुरते मीठ, चिंच, गूळ, सजावटीसाठी कोंथिबीर.   कृती ः  प्रथम भजीच्या वेलाची पाने कोवळ्या देठासहीत स्वच्छ धुवून बारीक कापून घ्यावे. कुकरमध्ये धुतलेली डाळ, चिंच व भजीच्या वेलाची पाने २ शिट्या काढून शिजवून घ्यावी. कढईत तेल गरम करून जिरे-मोहरी, हिंग, कडीपत्ता टाकून बारीक चिरलेला कांदा लालसर परतून घ्यावा. नंतर त्यात आल-लसूण पेस्ट बारीक चिरलेल्या हिरव्या मिरच्या व शिजवलेल्या डाळीचे घोटलेले मिश्रण घालून चांगले हलवून घ्यावे. चवीप्रमाणे गूळ व मीठ मिसळावे. भाजीला  ५-१०  मिनिटे उकळी येऊन द्यावी. वरून बारीक चिरलेली कोंथिबीर घालावी.

इमेल - ashwinichothe7@gmail.com,

(क. का. वाघ उद्यानविद्या महाविद्यालय, नाशिक)