कापसातील कृत्रिम मंदीचा फुगा फुटला

जळगाव ः सरकीच्या वायदे बाजारातील सटोडियांनी निर्माण केलेल्या कृत्रिम मंदीचा फुगा फुटला असून, सरकीचे दर दोन वर्षांमधील उच्चांकी पातळीवर, २६५० रुपये प्रतिक्विंटलपर्यंत पोचले आहेत. मागील ९२ दिवसांत सरकीचे दर क्विंटलमागे तब्बल एक हजार रुपयांनी वधारले आहेत. कापूस निर्यातबंदीसंबंधी दाक्षिणात्य लॉबीने केलेल्या पत्रव्यवहाराला केंद्राने प्रतिसाद दिलेला नाही. याचवेळी, केंद्र सरकार हे जिनर्स, छोटे व्यापारी शेतकऱ्यांच्या बाजूने असल्याचा मुद्दा कॉटन असोसिएशन ऑफ इंडियाने मांडला आहे.   

देशांतर्गत बाजारात कापसाचे दर (रुई) मागील ४० दिवसांपासून ४८ हजार रुपये खंडी (३५६ किलो रुई) असे आहेत. चीनध्ये कापसाचे दर १६५ किलो रुई असे आहेत. तेथील सरकार रोज रुईचे लिलाव करीत आहे. चीनच्या तुलनेत देशांतर्गत बाजारात रुईला सुमारे १५ टक्के दर कमी आहेत. १३२ ते १३५ रुपये प्रतिकिलो, असे दर देशातील सूतगिरण्या, मिलांना रुईसंबंधी सध्या पडत आहेत. देशात मागणी कायम असल्याने निर्यात मागील दीड महिन्यात कमी झाली आहे. जूनअखेरपर्यंत सुमारे ७४ लाख गाठींची (एक गाठ १७० किलो रुई) निर्यात झाली. नंतर निर्यात फारशी गतीने झालेली नसल्याची माहिती मिळाली. 

निर्यातबंदीबाबत सरकार सकारात्मक नाहीच मध्यंतरी दाक्षिणात्य सूतगिरण्यांच्या संघटनेने सरकारला कापूस निर्यातबंदीबाबत पत्र दिले होते. परंतु, केंद्राने या पत्रासंबंधी कोणतेही स्पष्टीकरण अजून दिलेले नाही. कापूस ही बाब जीवनावश्‍यक वस्तूंमध्ये नाही. त्यामुळे निर्यातबंदीची गरज नाहीच. देशातील मिलांना पुरेशी रुई मिळत आहे. त्यांना चीनपेक्षा कमी दरात देशात रुई उपलब्ध आहे. चीमधील मिलांना तेथे ५७ ते ६० हजार रुपयात खंडी (रुपयाच्या मूल्यानुसार) पडत आहे. भारतात मात्र ४७ हजार रुपयांपासून खंडी मिळते. कुठलीही टंचाई नाही आणि अलीकडे निर्यात कमी झाली आहे. केंद्र सरकार आमच्या बाजूने असल्याचे कॉटन असोसिएशन ऑफ इंडियाचे सदस्य अनिल सोमाणी यांनी ॲग्रोवनशी बोलताना सांगितले. सटोडियांच्या करामतीमुळेच कृत्रिम मंदी २० मे, २०१८ रोजी सरकीला १५०० रुपये प्रतिक्विंटलचे दर होते. वायदे बाजारात सटोडियांच्या करामतीमुळे सरकी दरांची कृत्रिम मंदी तयार करण्यात आली. एप्रिलमध्ये या बाजारात सरकीचा साठा एक लाख ३० हजार टनपर्यंत दाखविला जात होता. कृत्रिम मंदीचा फुगा फुटला असून, दरवाढ सुरूच आहे. आजघडीला फक्त ३५ हजार टनांचा साठा या बाजारात दिसत आहे. सरकीसह ढेपचे व्यवहार जोमात असून, दरवाढ कायम राहिल. परिणामी, रुई व कापसाचे दरही चांगले राहतील, असे जाणकारांनी सांगितले.