सध्या केळी बागेतील मृगबाग मुख्य वाढीच्या तर कांदेबाग घड पक्वतेच्या अवस्थेत आहे. केळी बागेत करपा रोग, फुलकीड यांचा प्रादुर्भाव दिसून येत आहे. करपा रोगाच्या वाढीसाठी पावसाळी हंगाम, हवेतील आर्द्रता व तापमान हे तिन्ही घटक पोषक असतात. यासोबतच कुकुंबर मोझॅक (सीएमव्ही) व पर्णगुच्छ या विषाणूजन्य रोगांचा प्रादुर्भाव देखील वाढत आहे. नियंत्रणासाठी गावपातळीवर सामुदायिकरित्या एकाच वेळी उपाययोजना करणे गरजेचे आहे.
बाग पूर्णपणे तणमुक्त करावी. बागेत पावसाचे साचलेले अतिरिक्त पाणी बागेबाहेर काढावे. बाग नेहमी वाफसा स्थितीत ठेवावी. मुख्य वाढीच्या अवस्थेतील मृगबागेस फर्टिगेशन करण्यासाठी, दर हजार झाडांसाठी प्रति आठवडा ४.५ किलो युरिया, ६.५ किलो मोनोअमोनियम फाॅस्फेट व ३ किलो म्युरेट ऑफ पोटॅश पाण्यातून सोडावे. मुख्य वाढीच्या अवस्थेतील मृगबागेस जमिनीतून खते देताना, ८२ ग्रॅम युरिया, ३७५ ग्रॅम सिंगल सुपर फॉस्फेट व ८३ ग्रॅम म्युरेट ऑफ पोटॅश बांगडी पद्धतीने किंवा झाडाच्या दोन्ही बाजूंनी कोली घेवून खत द्यावे. खत दिल्यानंतर लगेच मातीआड करावे. घड पक्वतेच्या अवस्थेतील कांदेबागेस फर्टिगेशन करण्यासाठी, हजार झाडांसाठी प्रति आठवडा ५.५ किलो युरिया व ७ किलो म्युरेट ऑफ पोटॅश पाण्यातून सोडावे. केळी लागवडीनंतर दुसऱ्या व चौथ्या महिन्यात, इडीटीए जस्त आणि इडीटीए लोह प्रत्येकी ५ ग्रॅम प्रतिलिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी. केळीचा घड पूर्ण निसवल्यावर व केळफूल तोडल्यानंतर, ०.५ ग्रॅम पोटॅशिअम डायहायड्रोजन फॉस्फेट अधिक १ ग्रॅम युरिया अधिक १ मिलि स्टिकर प्रतिलिटर पाण्यात मिसळून फवारावे. बागेभोवती वारारोधक सजीव कुंपण (शेवरी) लावावे. करपा रोग नियंत्रणः (फवारणी प्रति लिटर पाणी)
कॉपर ऑक्झीक्लोराईड २.५ ग्रॅम किंवा प्रोपीकोनॅझोल १ मिलि अधिक १ मिलि स्टिकर रोगग्रस्त पानाचा भाग किंवा पूर्ण पाने कापून बागेबाहेर नेऊन नष्ट करावीत. ॲसिटामिप्रीड (२० एसपी) ०.१२५ ग्रॅम अधिक स्टिकर १ मिलि प्रति लिटर पाणी या प्रमाणे शेवटचे पान निघाल्यावर किंवा केळफुल निसवतेवेळी पहिली फवारणी करावी. संपूर्ण फण्या निसवल्यावर दुसरी फवारणी करावी. कुकुंबर मोझॅक व पर्णगुच्छ रोगग्रस्त झाडे मुळासकट उपटून नष्ट करावीत. दर चार दिवसांनी बागेचे निरीक्षण करून रोगग्रस्त झाडे आढळल्यास नष्ट करावीत. बागेभोवती उगवलेली रानटी कारली, गुळवेल, दोडके, काकडी इत्यादी वेलवर्गीय झाडे नष्ट करावीत. ( टीपः लेखातील कीडनाशकांना ॲग्रेस्को शिफारस आहे.) संपर्क- डॉ.कृष्णा पवार, ०२५७/२२५०९८६ (अखिल भारतीय समन्वित संशोधन प्रकल्प (फळे), केळी संशोधन केंद्र, जळगाव)
