‘ड्रोन’द्वारे करणार ऊस मोजणी

गडहिंग्लज, जि. कोल्हापूर : शासनाच्या पाटबंधारे विभागाकडून मध्यम प्रकल्पांच्या लाभक्षेत्रातील ऊस क्षेत्राची मोजणी ‘ड्रोन’द्वारे करण्यात येणार आहे. यातून होणाऱ्या अचूक क्षेत्राच्या नोंदणीचा वापर पाणीपट्टी आकारणीसाठी करण्यात येणार असून, पाटबंधारेचा महसूलही वाढणार आहे.

पाणीपट्टी आकारणीसाठी पाटबंधारेकडून ऊस क्षेत्र नोंदीची कार्यवाही पारंपरिक पद्धतीने होते. या प्रक्रियेत चुकांसह उत्पादकांकडून मिळणाऱ्या अपुऱ्या माहितीमुळे अपेक्षित महसूल मिळत नाही. सध्या कर्मचाऱ्यांकडून कधी बांधावर जाऊन तर कधी शेतकऱ्यांनी दिलेल्या माहितीच्या आधारे ऊस क्षेत्राची नोंदणी होते. अलीकडे काही वर्षांपासून पाटबंधारे विभागात मनुष्यबळाची वानवा आहे. यामुळे हे काम पूर्ण क्षमतेने होण्यात अडचणी आहेत. पाणीपट्टी वसूल होणाऱ्या क्षेत्रापेक्षा कितीतरी पटीने अधिक क्षेत्राला प्रकल्पाचे पाणी वापरले जाते; परंतु शासकीय मोजमापात लाभक्षेत्राबाहेरील असे क्षेत्र येतच नाही. यामुळे पाणीपट्टी आकारणीही होतच नाही. आता ऊस क्षेत्राची अचूक माहिती मिळवण्यासाठी पाटबंधारे विभाग जिल्ह्यात ड्रोनचा वापर करणार आहे. 

या मोजणीत लाभक्षेत्र आणि त्याबाहेरील ऊस क्षेत्राची मोजणी होईल. लाभक्षेत्राबाहेरील उसाची मोजणी करून तो ऊस विहीर, कूपनलिकेच्या पाण्यावर आहे की त्याला प्रकल्पाचे पाणी आहे, याची माहिती कर्मचाऱ्यांना प्रत्यक्ष जागेवर जाऊन घ्यावी लागेल. त्यासाठी विहिरीवर पाच अश्‍वशक्तीचा पंप असेल तर त्याद्वारे किती क्षेत्र भिजते, याचा अहवाल कृषी विभागाकडून घेऊन, त्यापेक्षा अधिक ऊस असेल तर त्याची पाणीपट्टी आकारली जाईल.

चित्री लाभक्षेत्रात होणार सर्व्हे कोल्हापूर दक्षिण विभागात पाटगाव, चिकोत्रा, फाटकवाडी, चित्री, जंगमहट्टी, झांबरे असे मध्यम प्रकल्प आहेत. या विभागात प्रायोगिक तत्त्वावर पहिली ऊस क्षेत्राची मोजणी ही चित्री लाभक्षेत्रांतर्गत होणार आहे. चित्री लाभक्षेत्रात आजरा व गडहिंग्लजच्या एकूण ६७०० हेक्टर उसाची नोंद आहे; परंतु अलीकडे हे क्षेत्र वाढले असले तरी आकारणी मात्र जुन्याच क्षेत्रावर सुरू आहे.