द्राक्षपंढरी गारठली; थंडीने मण्यांची वाढ थांबली

नाशिक  : निफाडला गुरुवारी (ता. २७) पहाटे १.८ अंश सेल्सिअस तापमानाची नोंद झाली. या वेळी निफाड तालुक्‍यासह नाशिक जिल्ह्यातील द्राक्षबागांतील पाने व घडांवर बर्फाची चादरच पसरली होती. यामुळे द्राक्षवेल ‘शॉक'मध्ये गेली असून, वेलीतील चयापचयाची क्रिया मंदावली आहे. अजून काही दिवस थंडीचा अंमल असाच राहणार असल्याचा अंदाज यंत्रणेने दिला आहे. पक्वतेच्या अवस्थेत द्राक्षबागा आहेत. या स्थितीत द्राक्ष उत्पादकांच्या तोंडचे पाणीच पळाले आहे. नाशिक विभागातील २ लाख एकरांवरील द्राक्ष क्षेत्र अडचणीत सापडले आहे. मागील सप्ताहात निफाड कृषी संशोधन केंद्रावर किमान ६ अंश सेल्सियसच्या दरम्यान होते. बुधवार (ता. २६) संध्याकाळपासून परिसरातील गारव्यात जोरदार वाढ होत गेली. दरम्यान गुरुवारची (ता. २७) पहाट मात्र थंडीचा मोठाच कडाका घेऊन आली. १.८ अंशावर तापमान आल्याने परिसरातील द्राक्षासहित सर्व पिकांवर धुके आणि बर्फाची दुलई पसरली. गव्हासारख्या रब्बी पिकांना ही थंडी लाभदायक असली तरी, सर्वाधिक भांडवली खर्चाचे पीक म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या द्राक्षांसाठी मात्र हानिकारक असल्याने द्राक्ष उत्पादकांची चिंता वाढली आहे. मणी वाढ थांबली; पाने करपली निफाड तालुक्‍यातील नैताळे येथील द्राक्ष उत्पादक संजय तळेकर यांचे द्राक्ष पीक पक्वतेच्या अवस्थेत आहेत. नीचांकी तापमानामुळे व्यवस्थापन करणे अवघड बनले असल्याचे त्यांनी सांगितले. पक्वतेच्या आणि मणीवाढीच्या अवस्थेत पाने सक्रिय असणे अत्यंत आवश्‍यक असते. थंडीमुळे मात्र द्राक्षवेलीची शरीरक्रियाच थांबली आहे. मुळ्यांचे कार्यही थांबले असल्याने त्याचा "शॉक'' वेलीला बसला आहे. पाने करपल्यामुळे त्याचा फटका उत्पादनाला बसणार आहे. या वेळी उपाययोजना म्हणून बागेत शेकोटी पेटवली जात आहे. तसेच लोट पाणी देऊन बागेतील तापमान नियंत्रणात आणण्याचा प्रयत्न केला जात आहे. मात्र दीर्घकाळ थंडी राहिल्यास नुकसान थांबविणे अवघड होणार असल्याचे चांदवड तालुक्‍यातील वडनेर भैरव येथील अरविंद भालेराव यांनी सांगितले.  रंगीत वाणांचे मणी तडकले नाशिक जिल्ह्यातील काळ्या रंगीत वाणांच्या बागा पाणी उतरण्याच्या आणि खुडणीच्या अवस्थेत आहे. "अर्ली'' हंगामातील या द्राक्षांना बाजारात चांगल्या दराची अपेक्षा होती. मात्र नीचांकी तापमानामुळे बहुतांश बागांतील मणी तडकले. उत्तर भारतात हा माल पाठविण्यात येत आहे. थंडीमुळे हा उठावही घटला असल्याचे शेतकऱ्यांनी सांगितले. प्रतिक्रिया अतिथंडीमुळे द्राक्ष मणीवाढ थांबली आहे. मण्यांतील साखरनिर्मितीची प्रक्रिया मंदावली आहे. ज्या बागांमध्ये सेंद्रिय तसेच प्लॅस्टिक मल्चिंग केले आहे. तेथील नुकसान कमी होऊ शकते. - दीपक ठुबे, खेडगाव, ता. दिंडोरी, जि. नाशिक