करडईचे उत्पादन कमी येण्यासाठी किडीचा प्रादुर्भाव हे एक मुख्य कारण आहे. करडईवर मावा, घाटे अळी, उंट अळी, तंबाखूची पाने खाणारी अळी, बोंडमाशी आणि गुझिया सोंडे इत्यादींचा प्रादुर्भाव आढळून येतो. सद्यःस्थितीमध्ये करडईवर मावा किडीचा प्रादुर्भाव दिसून येत आहे. या किडीमुळे उत्पादनात ५५ ते ८० टक्के घट येऊ शकते. ओळख
मावा अर्ध गोलाकार, काळा आणि मृदू शरीराचा असून, शरीरावर पाठीमागच्या बाजूस दोन शिंगे असतात पूर्ण वाढ झालेल्या माव्यास दोन पंख असतात. या माव्याची जास्त संख्या प्रादुर्भाव होण्याच्या सुरुवातीस आणि पिकाच्या शेवटच्या अवस्थेत असते. पिकाच्या सुरुवातीस काठावरील झाडावर कीड आढळून येते. मावा पिकाच्या शेंड्यावर, बोंडाच्या देठावर, कोवळ्या पानांच्या शिरांवर, पानाच्या मागील बाजूस खोडावर आणि फांद्यांवर आढळतो. मावा सोंडेद्वारे झाडातील अन्नरस शोषतो. झाडाच्या वाढीवर विपरीत परिणाम होऊन उत्पादनात घट येते. जास्त प्रादुर्भावामध्ये झाडे वाळतात आणि काळसर दिसतात. झाडाचा बराचसा भाग माव्यांनी व्यापून टाकलेला असतो. पीक फुलोरावस्थेत असताना प्रादुर्भाव जास्त असतो. जास्त प्रादुर्भावामुळे कमी फुले व बोंडे लागतात. तीव्र प्रादुर्भावाने झाडे फुले लागण्याआधीच वाळून जातात. मावा कीड शरीरातून साखरेसारखा चिकट पदार्थ बाहेर टाकते. त्यावर काळ्या बुरशीची वाढ झाल्याने झाडाच्या अन्न तयार करण्याच्या प्रक्रियेत बाधा येते. त्यामुळे पिकाच्या वाढीवर विपरीत परिणाम होतो. चिकट पदार्थ फुलांवर पडल्यामुळे परागीकरणाच्या प्रक्रियेवरही परिणाम होतो. परिणामी दाणे कमी प्रमाणात भरतात. लागवडीसाठी मध्यम काळी, पाण्याचा निचरा होणारी जमीन निवडावी. माव्याचा प्रादुर्भाव कमी करण्यासाठी शेताभोवती ग्लिरिसिडीया, हॉलीओक, चंदन बटवा गवत, तांदुळजा, दुधी, पाथरी व काचमांडा या पर्यायी यजमान तणांचा नाश करावा. पेरणीच्या वेळेनुसार प्रादुर्भावाचे प्रमाण ठरते. पेरणी लवकर केल्यास पिकावर माव्याचा प्रादुर्भाव कमी राहतो. पेरणीस उशीर होत जाईल, तसा प्रादुर्भाव वाढत जातो. पेरणीसाठी भीमा, कुसुम, शारदा, (बीएसएफ-१६८-४) किंवा पीबीएनस-१२ या जातींचा वापर करावा. पेरणीपासून पीक ४० दिवसांपर्यंत तणविरहित ठेवावे.एक कोळपणी आणि एक खुरपणी करावी. लेडीबर्ड भुंगेरे (ढालकिडा) आणि क्रायसोपा यांचे रक्षण करावे. हे दोन्ही कीटक माव्यावर उपजीविका करतात. मित्र किडींचे संवर्धन करावे. मावा किडीचा प्रादुर्भाव शेताच्या बाजूच्या पट्ट्यात सुरू होतो. पेरणीनंतर ३० दिवसांनी शेताच्या बाजूच्या ४ ओळींवर (१८० सें.मी.) डायमिथोएट (३० टक्के प्रवाही) १ मि.लि. प्रति लिटर पाणी या प्रमाणे फवारणी करावी. म्हणजे आत पसरणारा प्रादुर्भाव रोखला जातो. आर्थिक नुकसानीची पातळीः प्रत्येक झाडावर १५ ते २० मावा कीटक. नियंत्रण (फवारणी प्रति लिटर पाणी)
निंबोळी अर्क ५ टक्के किंवा ॲझाडिरेक्टिन (१० हजार पीपीएम) २ ते ३ मि.लि. किंवा डायमिथोएट (३० टक्के प्रवाही) १ मि.लि. संपर्क ः डॉ.भैय्यासाहेब गायकवाड, ९४२०४५९८०८ (विषय विशेषज्ञ -कीटकशास्त्र, कृषी विज्ञान केंद्र, खामगाव अंतर्गत वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषी विद्यापीठ, परभणी.)
