‘सीसीआय’कडून दिवाळीनंतर कापूस खरेदी

जळगाव ः भारतीय कापूस महामंडळ (सीसीआय) राज्यात दिवाळीनंतर कापूस खरेदीला सुरवात करणार आहे. कापूस खरेदीसंबंधी राज्यात केंद्रे निश्‍चित करण्यात आली आहेत. अकोला व औरंगाबाद विभागात मिळून सुमारे १८२ केंद्रे टप्प्याटप्प्यानी सुरू होतील, अशी माहिती आहे. 

सध्या खानदेश, विदर्भ व इतर भागांत ४० टक्‍क्‍यांपेक्षा अधिक आर्द्रतेचा कापूस येत आहे. कोरडवाहू कापूस वेचणी डिसेंबरच्या पहिल्या आठवड्यात वेगात सुरू होऊ शकते. अतिपावसाने अनेक भागांत कापूस हंगाम लांबणीवर पडला आहे. ‘सीसीआय’ ९ टक्के आर्द्रता व ३४ टक्के उतारा (एक क्विंटल कापसात ३४ किलो रुईचे उत्पादन) ज्या कापसात मिळेल, त्यास ५५५० रुपये क्विंटल दर देणार आहे. हे दर सुरवातीला दिले जातील. जसे महिने बदलतील, तसे दरही बदलतील. किमान ५४५० रुपये क्विंटल दर ‘सीसीआय’ देणार आहे. देशभरात १० लाख कापूस गाठींची खरेदी केली जाईल, असे संकेत नुकतेच ‘सीसीआय’च्या अधिकाऱ्यांनी दिले आहेत. 

‘सीसीआय’ अकोला विभागांतर्गत विदर्भातील सर्व जिल्हे व औरंगाबाद विभागांतर्गत खानदेश व मराठवाडा भागात खरेदी केंद्रे सुरू करेल. खरेदीसंबंधी केंद्रे निश्‍चित केली आहेत. ‘सीसीआय’ शेतकऱ्यांकडून कापसाची खरेदी केल्यानंतर त्यावर प्रक्रिया करून गाठींची निर्मिती करणार आहे. यासाठी खरेदी जिनिंग प्रेसिंग कारखान्यात होईल. त्यासाठी ‘सीसीआय’ने जिनिंग प्रेसिंग कारखान्यांमध्ये हे केंद्र निश्‍चित केले आहे. खानदेशात ११ केंद्रे असतील. गाठींची निर्मिती करण्यासाठी जिनिंग कारखानदार किंवा मालकाला प्रतिगाठ ८५० रुपये दर निश्‍चित केला आहे. 

यात कापूस खरेदीनंतर जिनिंगमधील कापसाची हाताळणी, रुईची निर्मिती, प्रेसिंग, गाठ बांधण्यासह जिनिंगमध्ये सुरक्षित भागात गाठीचा साठा करण्याचा खर्च जिनिंग मालकास करावा लागेल. गाठ बांधण्यासाठी आवश्‍यक कापड ‘सीसीआय’ आपले केंद्र निश्‍चित केलेल्या जिनिंग प्रेसिंग कारखान्यात देणार आहे. प्रतिनग १०० रुपये खर्च या कापडासाठी येणार असून, हा खर्च ‘सीसीआय’ करील. 

यंदा कापूस उत्पादन वाढ, दरांवरील दबाव व इतर मुद्दे चर्चेत असल्याने ‘सीसीआय’चे खरेदी केंद्र आपल्या जिनिंगमध्ये सुरू व्हावे यासाठी या केंद्र निश्‍चितीच्या  ई-निविदा प्रक्रियेत अनेक जिनिंग प्रेसिंग कारखानदारांनी सहभाग घेतला. खानदेशातील ११ केंद्रांसंबंधी सुमारे ४० निविदा आल्या होत्या. 

खानदेशात धुळ्यातील शिरपूर, नंदुरबारमध्ये शहादा व नंदुरबार तर जळगाव जिल्ह्यात जळगाव, पाचोरा, एरंडोल, बोदवड, जामनेर, पहूर (ता. जामनेर), शेंदूर्णी (ता. जामनेर), कऱ्हे पानाचे (ता. भुसावळ) येथे खरेदी केंद्र सुरू होतील. खरेदी सुरू करण्यासंबंधीच्या मार्गदर्शक सूचना व इतर बाबींचे आदेश अद्याप ‘सीसीआय’ने कुठल्याही केंद्राला दिलेले नाहीत. परंतु संबंधित केंद्रात ग्रेडरची नियुक्ती केली आहे.    गाठींसाठी मापदंड निश्‍चित कापसावर प्रक्रिया होऊन ज्या गाठी तयार केल्या जातील, त्यासाठीचे मापदंड ‘सीसीआय’ने निश्‍चित केले आहेत. त्यात गाठीमध्ये २.५ टक्‍क्‍यांपेक्षा अधिक कचरा वगैरे (ट्रॅश) नको, तर फक्त ८ टक्के आर्द्रता असायला हवी. हे मापदंड जेथे पाळले जाणार नाहीत, तेथे होणाऱ्या नुकसानीला जिनिंग प्रेसिंग कारखानदार जबाबदार असतील, असे सूत्रांनी सांगितले.