दिवसागणिक रब्बी हंगामाची आशा धूसर

औरंगाबाद : जो दिवस निघतो तो सारखाच. परतीच्या पावसानेही पाठ फिरविल्याने मराठवाड्यातील रब्बीच्या आशेवर संक्रांत आली आहे. कोरडवाहू ज्वारी, हरभऱ्याची पेरणीची वेळ निघून गेली आहे. संरक्षित सिंचनाची सोय असणारेच रब्बी हंगामाची पेरणी करू शकतील, अशी स्थिती आहे.

मराठवाड्यात यंदा सुमारे २० लाख हेक्‍टरवर रब्बीच्या पेरणीचे नियोजन होते. तूर्त कृषी विभागाकडे विशेषतः औरंगाबाद, जालना व बीड जिल्ह्यांत रब्बीची पेरणी झाल्याची नोंद नाही. बागायती, ज्वारी व हरभऱ्याची पेरणी करण्यासाठी ऑक्‍टोबर अखेरपर्यंत अवधी आहे. गव्हाची नोव्हेंबरअखेरपर्यंत पेरणी करता येत असल्याचे तज्ज्ञ सांगत असले तरी ही पिके सिंचनाखाली घेण्यासाठी पाण्याची उपलब्धता नाही.

घटलेल्या भूजल पातळीमुळे औरंगाबाद, जालना, बीड, उस्मानाबाद व लातूर या पाच जिल्ह्यांतील विहिरींनी ऑक्‍टोबरमध्येच तळ गाठला आहे. बहुतांश विहिरी उपस्यावर आल्या आहेत. त्यामुळे यंदाचे रब्बीचे नियोजन कागदावरच राहण्याची शक्‍यता जास्त आहे. ज्यांच्याकडे संरक्षित सिंचनाची सोय असेल त्यांनी रिले क्राॅपिंगचा पर्याय निवडला आहे. संरक्षित सिंचन केल्या जात असलेल्या कपाशीत हरभरा, करडई, ज्वारीसारख्या पिकांची पेरणी केली जात असल्याची माहिती सूत्रांनी दिली. अर्थात असे क्षेत्र फारच तुरळक आहे. औरंगाबाद, जालना, बीड जिल्ह्यांना जायकवाडीतील पाण्याचा मोठा आधार आहे. परंतु यंदा जायकवाडी प्रकल्पातच जवळपास १७२ दलघमीची तूट आहे.

संरक्षित सिंचनाची सोय असलेल्या शेतकऱ्यांनी रब्बीची पेरणी करण्याची इच्छा असल्यास एकच पीक न घेता आंतरपीक घेण्याला प्राधान्य द्यावे. कळी अवस्थेतील तुरीला उपलब्धतेनुसार संरक्षित सिंचन देऊन शेंगमाशीचा प्रादुर्भाव रोखण्यासाठी शिफारशीनुसार फवारणी घ्यावी. - डॉ. किशोर झाडे, विषय विशेषज्ञ, केव्हीके औरंगाबाद