डाळिंबाच्या झाडाची शरीरक्रिया समजून काम करा ः डॉ. विनय सुपे

डाळींब संघ अधीवेशन पुणे ः डाळिंबाच्या झाडाची शरीरक्रिया समजून काम करा, झाडाच्या शरीरक्रियेविरुद्ध काम करू नका, काडीमध्ये अन्नद्रव्याचा साठा होण्यासाठी पानगळ महत्त्वाची आहे, पण डाळिंबाच्या झाडाची नैसर्गिक पानगळ होऊद्या. विनाकारण स्वतःहून पानगळ करू नका, स्वतःहून झाडाची क्रयशक्ती कमी करू नका, असे आवाहन पुण्यातील महात्मा फुले कृषी विद्यापीठाच्या विभागीय कृषी संशोधन केंद्राचे सहयोगी संशोधन संचालक डॉ. विनय सुपे यांनी शनिवारी (ता. ६) येथे सांगितले. यासह डाळिंबाच्या उत्पादनवाढीत महत्त्वाच्या अशा विविध मुद्द्यांवर त्यांनी आपली मते मांडली. अखिल महाराष्ट्र डाळिंब उत्पादक संशोधन संघाच्या वतीने आयोजित डाळिंब अधिवेशनात ‘डाळिंबाची शरीरक्रिया’ या विषयावरील चर्चासत्रात डॉ. सुपे बोलत होते. महात्मा फुले कृषी विद्यापीठाचे विस्तार संचालक डॉ. किरण कोकाटे अध्यक्षस्थानी होते. डॉ. सुपे म्हणाले, की झाडाच्या शरीरवाढीमध्ये मुळांचे कार्य, प्रकाश संश्‍लेषण क्रिया, श्‍वसन, बाष्पीभवन-स्वेद, रंध्रांचे कार्य याला महत्त्व आहे. डाळिंबाची हलकी छाटणी असावी, झाडाचा मध्यभाग खुला असावा, ते अधिक पसरते असावे, त्याला भरपूर सूर्यप्रकाश मिळायला हवा. फळे तोडणी झाल्यावर ७-८ दिवसांनी १ः२.५ः२.५ नत्र, स्फुरद, पालाश या रासायनिक खतांची मात्रा द्यावी, मातीच्या मगदुरानुसार ३० ते ४५ दिवस पाणी द्यावे, कमीत कमी ६०-६५ दिवस बागेस विश्रांती द्यावी.  ‘‘मुळे आणि पाने ही झाडाच्या श्‍वसनाची महत्त्वाची स्थाने आहेत. मुळांना श्‍वसनासाठी ऑक्‍सिजन आवश्‍यक आहे.  मातीच्या कणांमधील मोकळ्या जागांमधून ऑक्‍सिजन मिळतो. केशमुळे जमिनीतील ऑक्‍सिजन घेऊन इतर पेशींना पुरवतात. तर पाने ही रंध्राद्वारे श्‍वसन करतात. डाळिंब झाडाच्या या सगळ्या शरीरक्रियेची माहिती समजून घेऊन शेतकऱ्यानी काम करावे,’’ असेही ते म्हणाले. या वेळी त्यांनी डाळिंबाच्या उत्पादनातील काही तांत्रिक गोष्टीही समजावून सांगितल्या.  डॉ. सुपे म्हणाले...