जास्तीच्या ओलाव्यामुळे येणाऱ्या समस्यावरील उपाययोजना

गेल्या आठवड्यात बऱ्याच भागात पाऊस झाला व काही ठिकाणी पावसासोबत गारपीट झाली. या परिस्थितीमुळे बागेत ओलावा जास्त निर्माण झाला, तापमान कमी झाले व आर्द्रता वाढली. यामुळे येत असलेल्या अडचणी व त्यावरील संभावित उपाययोजना पुढीलप्रमाणे... सूक्ष्मघड निर्मितीची अवस्था  या अवस्थेत वेलीची वाढ नियंत्रित असणे गरजेचे असते. ही वाढ नियंत्रणात ठेवण्याकरिता नत्र पूर्णपणे बंद करून पाण्याची मात्रासुद्धा जवळपास अर्ध्यापर्यंत आणली जाते. याचाच परिणाम म्हणजे वेलीत सायटोकायनीनचे प्रमाण वाढते व जिबरेलीनची मात्रा कमी होते. शरीशशास्त्रीय दृष्ट्या वेलीमध्ये सूक्ष्मघड निर्मितीसंदर्भात आवश्यक असलेले न्युक्लिक ॲसिडचे प्रमाण सुद्धा यामुळे वाढते. परिणामी काडीच्या प्रत्येक डोळ्यामध्ये सूक्ष्म घडनिर्मिती होते. या अवस्थेतील बागेमध्ये नुकत्याच झालेल्या पावसामुळे दोन ओळीतील कार्यरत नसलेल्या मुळीसुद्धा पांढरी मुळांच्या रुपातून आता कार्यरत व्हायला लागली. या भागात उपलब्ध असलेले व वापरात न आलेले अन्नद्रव्ये आता या मुळांद्वारे उचलले जाईल. परिणामी वेलीचा जोम वाढताना दिसून येईल. उपाययोजना 

बगलफुटी वाढण्याची समस्या बागेमध्ये वाढलेल्या ओलाव्यामुळे व कार्यक्षम मुळीची संख्या जास्त झाल्यामुळे पाणी व अन्नद्रव्यांची उचल वाढेल. या उपलब्ध आर्द्रता व ओलाव्यामुळे वेलीची रस तयार होण्याची व वहनाची क्रिया तितक्याचे जोमाने वाढेल. परिणामी वेलीच्या कॅनोपीवर दाब निर्माण होईल. यामुळे फक्त शेंड्याकडील फूट वाढणार नाही, तर कधी न निघणाऱ्या बगलफूटीही तितक्याच जोमाने वाढताना दिसतील. ज्या बागेत ५-६ दिवसापूर्वी सबकेन करिती काडीचे पिंचिंग केले होते, अशा ठिकाणी तयार होत असलेला मुख्य डोळा (टायगर बड) आधी फुटताना दिसेल. बरेच बागायातदार अशा परिस्थितीत बगलफुटी काढतात, त्यामुळे हा डोळ्याला वाढण्याकरिता पूर्ण वाव मिळतो. उपाययोजना

गारपीटमुळे तुटलेल्या काड्या नुकत्याच झालेल्या गारपीटमुळे मालकाडी तयारहोत असलेल्या बागेत बऱ्यापैकी नुकसान झालेले दिसते. या ठिकाणी काडी कोवळी असल्यामुळे गारांचा मार बसला. काही परिस्थितीत काडीवर जखम झाली तर काही ठिकाणी काडी पूर्णपणे मोडली. ओलांड्याची ककाडी जुनी होत असल्यामुळे त्यावर गारांचा मार बसून कमी ते जास्त प्रमाणात जखमा झालेल्या दिसून येतात. या परिस्थितीत बागायतदार ओलांडा कट करण्याचा विचार करत आहेत. मात्र, ओलांडा कट करणे या वेळी हिताचे नसेल. उपाययोजना

संपर्क- डॉ. आर. जी. सोमकुंवर, ९४२२०३२९८८ (संचालक, राष्ट्रीय द्राक्ष संशोधन केंद्र, मांजरी, जि. पुणे.)