असे करा द्राक्षबागेतील स्ट्रोमॅशिअम बारबॅटम खोडकीडीचे नियंत्रण

खोडकिडीचे प्रौढ भुंगेरे साधारणतः मान्सूनपूर्व, जून महिन्याच्या पहिल्या पंधरवड्यात खोडातून बाहेर येतात. खोडकिडीचा जीवनक्रम, नुकसान करण्याचा प्रकार जाणून त्यातील कमकुवत अवस्था जाणून घेणे अत्यंत गरजेचे आहे. या कमकुवत अवस्थेमध्ये एकात्मिक नियंत्रणाच्या उपाययोजना कराव्यात.

द्राक्ष बागेमध्ये स्ट्रोमॅशिअम बारबॅटम, सिलोस्टर्ना स्क्रॅब्राटर, डर्व्हिशिया कडंबी (नवीन लाल अळी) आणि २०१८ साली आढळलेली कोलिओप्टेरा प्रवर्गातील नवीन प्रजाती या चार महत्त्वपूर्ण खोडकीडीच्या प्रजाती आढळतात. यापैकी स्ट्रोमॅशिअम बारबॅटम ही पूर्वी दुय्यम स्वरुपाची खोडकीड होती. ही कीड प्रामुख्याने जुन्या बागांमध्ये दिसून येत असे. मात्र, अलिकडे या किडीचा प्रादुर्भाव दिवसेंदिवस वाढताना दिसून येत आहे. दुय्यम असलेली कीड ही प्रमुख किडीपैकी एक म्हणून ओळखली जाऊ लागली आहे. या खोडकिडीचा जीवनक्रम, नुकसान करण्याचा प्रकार जाणून त्यातील कमकुवत अवस्था जाणून घेणे अत्यंत गरजेचे आहे. या कमकुवत अवस्थेमध्येच एकात्मिक नियंत्रणाचे उपाययोजना राबवल्यास बंदोबस्त करणे सोयीस्कर ठरेल.

स्ट्रोमॅशिअम बारबॅटम ही जंगली खोडकीड आहे. ती वाळलेल्या लाकडांमध्ये, पॅकिंग सामुग्री, फर्निचर, प्लायवूड व घराला वापरण्यात येणाऱ्या लाकडांमध्ये दिसून येत होती. मात्र, आता ६ वर्षे किंवा त्यापेक्षा जास्त वर्षाच्या जुन्या झालेल्या द्राक्षबागेमध्ये तिचे प्रमाण जास्त आढळून येते. आधी मेलेल्या किंवा वाळलेल्या लाकडावर या किडीचा जास्त प्रादुर्भाव असे. पाण्याची कमतरता, जास्त तापमानामुळे बागेमध्ये वाळलेल्या झाडांची, फांद्याची संख्या वाढते. द्राक्षबागेचे वाढत जाणाऱ्या वयासोबत मेलेल्या किंवा वाळलेल्या खोड व ओलांड्याचे प्रमाण वाढत जाते.

एकात्मिक नियंत्रण

फवारणी प्रमाण प्रती लीटर पाणी

संपर्क डॉ. दीपेंद्र सिंह यादव, ०२०-२६९५६०३५ (वरिष्ठ किटकशास्त्रज्ञ, राष्ट्रीय द्राक्ष संशोधन केंद्र, मांजरी जि. पुणे)