उन्हाळ्यातील वाढते तापमान अाणि आर्द्रतेमुळे जनावरांमध्ये येणाऱ्या एकत्रित तणावाचे मूल्यमापन अगदी सोप्या पद्धतीने जनावरांच्या गोठ्यातच केले जाऊ शकते. त्यामुळे वेळीच उपाययोजना करता येतात अाणि जनावरांचे तणावापासून संरक्षण करता येते. वाढत्या तापमानाचा गोठ्यातील सूक्ष्म वातावरणावर विपरीत परिणाम होऊन जनावरांमध्ये ताण येतो. त्यामुळे जनावराची उत्पादन क्षमता, प्रजनन क्षमता आणि उत्पादनाची गुणवत्ताही कमी होते अाणि मोठ्या आर्थिक नुकसानीला सामोरे जावे लागते. तापमान-आर्द्रता निर्देशांक तपासून जनावरातील येणाऱ्या ताणावर योग्य त्या उपाययोजना करता येतात. तापमान-आर्द्रता निर्देशांक
१) तापमान अ (अंश सेल्सिअस मध्ये) : दैनंदिन उपयोगातील साध्या तापमापकाच्या सहाय्याने नोंदविलेले गोठ्यातील तापमान (कोरड्या तापमापकाने नोंदविलेले तापमान). २) तापमान ब (अंश सेल्सिअसमध्ये) : दैनंदिन उपयोगातील साध्या तापमापकाच्या मर्क्युरी बल्बला ओले कापड किंवा ओला कापूस लावून नोंदविलेले गोठ्यातील तापमान (ओल्या तापमापकाने नोंदविलेले तापमान). तापमान-आर्द्रता निर्देशांकाचे मापन वरील नोंदविलेल्या तापमान अ व तापमान ब च्या संख्या खालील सूत्रात टाकून मिळालेल्या उत्तरावरून जनावरामधील तापमान व आर्द्रता यांच्यामुळे होणाऱ्या तणावाचे अध्ययन करता येते. सूत्र : तापमान - आर्द्रता निर्देशांक = (तापमान अ) + (०.३६ x तापमान ब) + ४१.२
जनावरांमधील तणावाची लक्षणे व उपाययोजना तापमान- आर्द्रता निर्देशांक (THI) ः ७० पेक्षा कमी तणावाची तीव्रता ः नगण्य लक्षणे
आवश्यक उपाययोजना नियमित वैज्ञानिक व्यवस्थापन पुरेसे आहे.
तापमान- आर्द्रता निर्देशांक (THI) ः ७१ ते ७५ तणावाची तीव्रता ः अत्यल्प लक्षणे
आवश्यक उपाययोजना
तापमान- आर्द्रता निर्देशांक (THI) ः ७६ ते ८० तणावाची तीव्रता ः मध्यम लक्षणे
तापमान- आर्द्रता निर्देशांक (THI) ः ८१ ते ८५ तणावाची तीव्रता ः तीव्र लक्षणे
आवश्यक उपाययोजना मध्यम ताणासाठी दिलेल्या उपाययोजना कराव्यात. संपर्क : डॉ. वैभव सानप, ९४५५१४८१७२ (भारतीय तंत्रज्ञान संस्था, कानपूर, उत्तर प्रदेश)
Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.
ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम , टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.