मॉन्सूनच्या आगमनाचा मुहूर्त आज ठरणार?

पुणे ः दुष्काळाने होरपळणाऱ्या महाराष्ट्राला नैर्ऋत्य मोसमी वाऱ्याच्या (मॉन्सून) आगमनाची आतुरता लागली आहे. भारतीय हवामानशास्त्र विभागाकडून (आयएमडी) मॉन्सूनच्या आगमनाचे पर्वानुमान आज (ता.१५) जाहीर होण्याची शक्यता आहे. अंदमान निकोबार बेटसमूह आणि देवभूमी केरळात मॉन्सून कधी दाखल होणार, या तारखा पूर्वानुमानातून स्पष्ट होणार आहे. दीर्घकालीन सर्वसाधारण वेळेनुसार मॉन्सून साधारणतः २० मेच्या जवळपास अंदमान समुद्र आणि बेटांच्या दक्षिण भागात दाखल होतो, तर १ जूनला केरळमधून मॉन्सूनचे देशात आगमन होते. केरळात दाखल झाल्यानंतर साधारणतः ७ जून रोजी कोकणातून मॉन्सून वारे महाराष्ट्रात पोचतात. त्याआधी मे महिन्यापासून राज्यात वादळी वाऱ्यासह पूर्वमोसमी पावसाच्या सरी कोसळतात. यंदा राज्यात चटका चांगलाच वाढला असून, पूर्वमोसमी पावसाअभावी उन्हाळा असह्य झाला आहे. यातच पाणीटंचाईची तीव्रता वाढल्याने मॉन्सूनच्या आगमनाची आतुरता वाढली आहे. बंगालच्या उपसागरात आलेल्या फणी चक्रीवादळामुळे बदललेले वाऱ्याचे प्रवाह सुरळीत होऊन मॉन्सूनच्या आगमनासाठी पोषक स्थिती तयार होण्यासाठी कालावधी लागल्याने मॉन्सूनचे आगमन लांबण्याचे संकेत काही हवामान तज्ज्ञ व्यक्त करत आहेत. पूर्वमोसमी पावसासाठी आवश्यक स्थितीनुसार, साधारणतः २१ एप्रिलदरम्यान केरळजवळच्या समुद्रात ढग जमा होऊन ते पूर्वेकडे सरकण्यास सुरवात होते. मॉन्सूनच्या आगमनाचा अंदाज वर्तवताना ही स्थिती विचारात घेतली जाते. यंदा १० दिवस उशिराने स्थिती निर्माण झाली असल्याने यंदा मॉन्सूनचे आगमन आठवडाभर लांबण्याची शक्यता वर्तविली जात आहे. परिणामी, मॉन्सूनच्या आगमनाविषयी आयएमडीकडून वर्तविण्यात येणाऱ्या पूर्वानुमानाकडे लक्ष लागले आहे. केरळात मॉन्सून वेळेवरच  विषुवृत्ताजवळील हिंद महासागरात वाऱ्याची दिशा बदलत आहे. उत्तर भारतात जमिनीवर हवेचे दाब कमी होऊन ९९८ पर्यंत कमी झाले आहे, तर समुद्रात हवेचे दाब १०१० पर्यंत आहेत. मॉन्सून वेळेत दाखल होण्यास हे चिन्ह अनुकूल आहे. त्यामुळे केरळात मॉन्सून वेळेवरच दाखल होईल, असे मत हवामान तज्ज्ञ डॉ. रामचंद्र साबळे यांनी व्यक्त केले.