नियोजन संत्रा बाग लागवडीचे..

हलक्‍या जमिनीत निचरा चांगला होतो. मात्र या जमिनीच्या वरील थरातील मातीची धूप होण्याची आणि खालच्या थरातून मूलद्रव्ये झिरपून जाण्याची शक्यता असते. त्यासाठी जमिनीचा प्रकार कसाही असो आणि पुढचा उतार कितीही असला तरी, सपाटीकरण करणे आवश्‍यक आहे. संत्रा बाग लागवड करण्याआधी लागवगडीची पूर्वतयारी करणे आवश्‍यक आहे. सर्वप्रथम पूर्वतयारीच्या कामांचा आराखडा तयार करून घ्यावा. खालील बाबी विचारात घेऊन लागवडीचे नियोजन करावे. 

संत्रा बाग लागवडीची जागा यामध्ये विशेषतः स्थानिक हवामानाचा विचार करणे आवश्‍यक आहे. तसेच स्थानिक भागात झाडांची वाढ चांगली होते एवढेच न पाहता त्यांचे उत्पादनही विचारात घ्यावे. यावरून आपल्या परिसरातील हवामान संत्रा लागवडीसाठी योग्य आहे का याची माहिती मिळेल. तसेच संत्रा लागवडीसाठी तज्ञांचा सल्ला घ्यावा.

जमिनीची निवड लागवडीपूर्वी मातीपरिक्षण करून घेणे आवश्‍यक आहे. जमिनीत काही त्रुटी असल्यास त्या कशा दूर करता येतील याबाबत तज्ञांकडून माहिती घ्यावी. मातीपरिक्षणासोबतच पाणी परिक्षणही करून घेणे आवश्‍यक आहे.

लागवडीसाठी क्षेत्र

लागवडीसाठी प्लॉटचे पट्टे वाढवून घ्यावे लागवडीसाठी निवडलेले क्षेत्र मोठे असेल तर ते सहजपणे आणि एकच पट्टा समजून लागवड केली जाते. त्या ऐवजी निवडलेल्या क्षेत्राचे १ किंवा २ हेक्टर वाढवून घ्यावे. 

जमिनीचे सपाटीकरण

पाण्याच्या निचऱ्याची व्यवस्था जमिनीचा मगदुर आणि उताराचे अवलोकन करून प्लॉटमध्ये आणि बाजूने चर काढावेत. किती अंतरावर किती मापाचे आणि किती चर काढावेत हे नीट समजून घ्यावे. उतारास समांतर, आडवे चर खोदून ते एकमेकांशी मिळतील आणि त्यातील पाण्याचा निचरा एकाच ठिकाणी जमा होईल याचा अंदाज घेऊन चर काढावेत.

कुंपण 

बिन काटेरी झाडे-झुडपे खडसणी (सुरू), ड्रूपिंग अशोका, कडुलिंब, जांभूळ, ग्लिरीसिडिया, कान्हेर, मलबेरी, गुल मेहंदी, सिल्वर ओक इ.

काटेरी झुडपे   विलायती चिंच, रामकाठी बाभूळ, निवडुंग, बोरा, वाघाटी वेली, सागरगोटी, चिलार, घायपात, करवंद, बोगनवेल इ. संपर्क - डॉ. सुरेंद्र पाटील, ९८८१७३५३५३ (उद्यानविद्या विभाग,डॉ. पंजाबराव देशमुख कृषी विद्यापीठ, अकोला