शिखर बॅंक देशात पहिल्या स्थानावर 

पुणे : सहकारी संस्थांची आर्थिक धमनी समजल्या जाणाऱ्या ‘महाराष्ट्र राज्य सहकारी बॅंके’ला इतिहासात प्रथमच ३२५ कोटींचा नफा झाला आहे. ४१ हजार कोटींच्या पुढे उलाढाल करणारी राज्य बॅंक आता देशातील इतर राज्य बॅंकांच्या यादीत पहिल्या स्थानावर पोहोचली आहे. 

सहकारी संस्थांची प्रमुख अर्थपुरवठादार असलेल्या या बॅंकेला ‘शिखर बॅंक’देखील म्हटले जाते. मात्र मधल्या काळात गैरव्यवहार, बेकायदेशीर कर्जवाटप, चौकश्या आणि संचालक मंडळाच्या बरखास्तीच्या फेऱ्यात बॅंक सापडली. त्यामुळे बॅंकेच्या पुढील आर्थिक भवितव्याचा प्रश्‍न तयार झाला. 

मार्च २०२० अखेर मध्य प्रदेशच्या राज्य बॅंकेला १२९ कोटींचा नफा झाला होता. आंध्र शिखर बॅंकेला ९६ कोटी, तर गुजरात बॅंकेला ३१ कोटींचा निव्वळ नफा झाला. त्यामुळे महाराष्ट्राची शिखर बॅंक देशात अव्वल स्थानावर असल्याचे स्पष्ट होते, असे सूत्रांनी स्पष्ट केले. 

गैरकारभारामुळे रिझर्व्ह बॅंकेने २००१ मध्ये महाराष्ट्राच्या राज्य बॅकेचे संचालक मंडळ बरखास्त केले होते. त्यानंतर सक्त वसुली संचालनालयाची चौकशीदेखील या बॅंकेच्या मागे लागली. अशा स्थितीत प्रशासक विद्याधर अनास्कर व व्यवस्थापकीय संचालक डॉ. ए. आर. देशमुख यांनी बॅंकेला आर्थिक व प्रशासकीय दिशा देण्याचे काम वेगाने सुरू ठेवले. त्याचे चांगले परिणाम आता दिसू लागले आहेत. 

‘‘तोट्याकडे झुकलेली बॅंक प्रशासक मंडळाच्या कडक धोरणामुळे आता लेखापरीक्षणाच्या अ श्रेणीची मानकरी ठरली आहे. बॅंकेचा ढोबळ नफा १३४५ कोटी, तर निव्वळ नफा सव्वातीनशे कोटींवर गेल्याने आम्हाला चांगले दिवस आले आहेत,’’ अशी माहिती बॅंकेच्या उच्चपदस्थ सूत्रांनी दिली. 

कोविड १९ परिस्थितीमुळे शिखर बॅंकेला अनेक अडचणींना सामना करावा लागतो आहे. यामुळे यंदा एनपीए (अनुत्पादक मालमत्ता) वाढेल; मात्र इतर बाबतींत चांगली कामगिरी बॅंकेची राहील. मुळात रिझर्व्ह बॅंकेच्या अनेक अटी असल्यामुळे इच्छा असूनही विविध उपक्रम बॅंकेला राबविता येत नाही. अशा स्थितीत देखील बॅंकेने अनुत्पादक कर्जांसाठी १०० टक्के तरतूद केली. त्यामुळे निव्वळ अनुत्पादक कर्जाचे प्रमाण शून्यावर आणले गेले आहे. 

१९ निकषांमध्ये स्थान  ‘नाबार्ड’ने उत्तम बॅंकिंग व्यवस्थेसाठी लावलेल्या २९ पैकी १९ निकषांमध्ये शिखर बॅंकेने स्थान पटकावले आहे. इतर दहा निकषांमध्ये सरासरीपेक्षा काही अंशांनी कमतरता आहे. मात्र ती देखील भरून काढण्याचा प्रयत्न अधिकारी व कर्मचाऱ्यांकडून चालू आहे. 

अशी आहेत शिखर बॅंकेची वैशिष्ट्ये