तंत्रज्ञान आत्मसात करीत प्रयोगशील शेतीत वाटचाल

अकोला जिल्ह्यातील आस्टुल येथील संतोष घुगे यांनी अभ्यासूपणा व प्रयोगशीलता दाखवून आपली १२ एकर शेती विकसित केली आहे. व्यावसायिक पीक पद्धतीची रचना व कृषी विद्यपीठाचे मार्गदर्शन घेत हळद पिकात त्यांनी हातखंडा तयार करण्यास सुरुवात केली आहे. मागील हंगामात हळद (सात महिने कालावधी) व त्यानंतर कलिंगड अशी वर्षभरात दोन पिके घेतली. लॉकडाऊनच्या काळात कलिंगडाची थेट विक्री साधून चांगले उत्पन्न मिळवले. अकोला जिल्ह्यातील आस्टुल (ता. पातूर) येथील संतोष घुगे यांची पास्टूल भागात सुमारे १२ एकर शेती आहे. त्यांचे वडील शिक्षक व प्रगतिशील शेतकरी होते. संतोष यांनी स्थापत्य अभियांत्रिकी विषयात १९९२- ९३ मध्ये पदविका घेतली. त्यानंतर परीक्षेद्वारे कनिष्ठ अभियंता व तांत्रिक साहाय्यक या दोन पदांवर निवड झाली. पण मुलाने शेतीतच काहीतरी करावे ही वडिलांची इच्छा होती. तरीही व्यवसाय म्हणून सुमारे चार वर्षे शासकीय कंत्राटदार म्हणून अनुभव घेतला. त्यानंतर आता मात्र ते पूर्णवेळ शेतकरी झाले आहेत. शेतीतील वाटचाल शिक्षण व व्यवसाय सुरू असताना संतोष सुरुवातीला शेतीकडे फारसे लक्ष देऊ शकले नव्हते. आधीच लावलेल्या मोसंबी, लिंबू, सोयाबीन, गहू आदी पिकांपासूनच त्यांनी शेतीतील अनुभव घेण्यास सुरुवात केली. पिकांची उत्पादकता वाढवण्यास प्राधान्य दिले. सेंद्रिय निविष्ठा शेतातच तयार करून त्यांचा वापर वाढविला. घरगुती वापरासाठी गव्हाचे ते सेंद्रिय पद्धतीने उत्पादन घेतात. दरम्यानच्या काळात नदीकाठी असलेली जमीन, वन्यप्राण्यांचा त्रास, नगदी पैसा मिळवून देण्याची क्षमता यासारख्या बाबींचा विचार करीत ते हळद पिकाकडे वळले. हळदीने वाढवला हुरूप संतोष यांनी अलीकडे दोन ते तीन वर्षांपासून हळदीची शेती सुरू केली आहे. त्यांच्या भागात हळद उत्पादकांची संख्या बोटावर मोजण्याइतकीच आहे. मात्र अभ्यासूवृत्ती, योग्य व्यवस्थापन आणि तज्ज्ञांच्या मार्गदर्शनातून त्यांनी पहिल्याच वर्षी एकरी ३५ क्विंटलपर्यंत वाळवलेल्या हळकुंडाचे उत्पादन घेतले. त्यासाठी डॉ. पंजाबराव देशमुख कृषी विद्यापीठातील शास्त्रज्ञांचे तांत्रिक मार्गदर्शन घेतले. विद्यापीठाच्या वाणाचा प्रयोग

हळदीनंतर कलिंगड

विद्यापीठाकडून मार्गदर्शन व सन्मान

सफेद कांदा व मोसंबी डॉ. पंजाबराव देशमुख कृषी विद्यापीठाद्वारे विकसित अकोला सफेद या कांदा वाणाचा प्रयोगही अर्ध्या एकरांत यंदा केला. त्याचे पाच टन उत्पादन मिळाले. मोसंबीचेही त्यांना प्रति झाड १०० किलोपर्यंत उत्पादन मिळते. येत्या काळात भाजीपाला पिकांच्या दर्जेदार उत्पादनाकडे लक्ष केंद्रित करण्याचा मानस आहे. संपर्क- संतोष घुगे- ९४२१७४७५३०, ७७२१९९५५७७ डॉ. विजय काळे-८२७५५३११८५४ प्राध्यापक), उद्यानविद्या विद्या शाखा, डॉ. पंजाबराव देशमुख कृषी विद्यापीठ