रब्बी हंगामामध्ये घेतल्या जाणाऱ्या पिकांसाठी पाण्याची उपलब्धता ही नेहमीच महत्त्वाची बाब ठरते. उपलब्ध पाण्याचा वापर पिकांच्या वाढीच्या संवेदनशील अवस्थेत केल्यास उत्पादनामध्ये लक्षणीय वाढ होते. ओलावा उपलब्ध झाल्याने जमिनीतील अन्नद्रव्यांचा कार्यक्षम वापर होतो. तसेच ताण कमी राहिल्याने रोग व किडींचे प्रमाणही नियंत्रणात राहण्यास मदत होते. गहू
पीक वाढीच्या काळात पुढील संवेदनशील अवस्थेत पाणी देणे फायदेशीर ठरते.
| पाणी | पाणी देण्याची वेळ | पिकाची अवस्था |
| पहिले पाणी | पेरणीनंतर १८ ते २१ दिवस | मुकुटमुळे फुटण्याची अवस्था |
| दुसरे पाणी | पेरणीनंतर ४० ते ४५ दिवस | कांडी धरण्याची अवस्था |
| तिसरे पाणी | पेरणीनंतर ६० ते ६५ दिवस | फुलोरा आणि चीक भरण्याची अवस्था |
| चौथे पाणी | पेरणीनंतर ८० ते ८५ दिवस | दाणे भरण्याची अवस्था |
अपुरा पाणीपुरवठा असल्यास काही ठरावीक वेळेलाच पाणी देणे शक्य असल्यास, पाण्याच्या पाळ्या पुढीलप्रमाणे द्याव्यात.
रब्बी ज्वारी
बागायती रब्बी ज्वारीस मध्यम जमिनीत पाणी देण्याच्या अवस्था
सूर्यफूल सूर्यफूल पिकास संवेदनक्षम अवस्थेस पाणी देणे अत्यंत गरजेचे आहे. सूर्यफूल पिकाच्या संवेदनक्षम अवस्था
सूर्यफूल पिकास वरील संवेदनक्षम अवस्थेत पाण्याचा ताण पडू नये. फुलकळी अवस्था ते दाणे भरण्याच्या अवस्थेत पाण्याचा ताण पडल्यास दाणे पोकळ राहतात. उत्पादनात घट येते. करडई
तुषार सिंचनाचे अन्य फायदे
हरभरा
जिरायत क्षेत्रासाठी जिरायत हरभरा क्षेत्रात जमिनीतील ओलावा खूपच कमी असेल. एखादे पाणी देणे शक्य असेल, तर हरभरा पिकाला फुले येऊ लागताच पाणी द्यावे. बागायती क्षेत्रासाठी बागायत हरभरा शेताची रानबांधणी करताना दोन सरींतील अंतर कमीत कमी ठेवण्याचा प्रयत्न करावा. लांबीसुद्धा जमिनीच्या उतारानुसार कमी ठेवावी, त्यामुळे पिकाला प्रमाणशीर पाणी देणे सोयीचे होते.
| पाणी पाळी | मध्यम जमीन | भारी जमीन |
| पहिले पाणी | २० ते २५ दिवसांनी | ३० ते ३५ दिवसांनी द्यावे. |
| दुसरे पाणी | ४५ ते ५० दिवसांनी | ६५ ते ७० दिवसांनी द्यावे. |
| तिसरे पाणी | ६५ ते ७० दिवसांनी द्यावे | --- |
* भारी जमिनीकरिता पाण्याच्या दोन पाळ्या पुरेशा होतात. तुषार सिंचन हरभरा पिकासाठी फायद्याची सुधारित हरभरा वाणांची लागवड केल्यास उत्पादनात मोठी वाढ होते. हरभरा हे पीक पाण्यास अतिशय संवेदनशील असल्याने गरजेपेक्षा अधिक पाणी दिल्यास पीक उभळते. उत्पादनात मोठी घट येते. योग्य प्रमाणात पाणी देण्यासाठीतुषार सिंचन अतिशय उत्कृष्ट पद्धत ठरते. संपर्क ः डॉ. शरद जाधव, ९९७०९९६८९० (कृषी विज्ञान केंद्र, मोहोळ, जि. सोलापूर)
Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.
ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम , टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.