आमच्या जितेपणाचा विचार का नाही : शेतकरी वैशाली येडे

यवतमाळ  ः मर्द शेतकऱ्यांच्या आत्महत्यांनी हादरलेले सारे, पण आम्हा महिलांच्या जगण्यातला मर्दानी संघर्ष का दिसत नाही? आमच्या वाट्याला आलेले हे पांढरे कपाळ निसर्गाच्या नियमाने आलेले नाही. नैसर्गिकही नाही हे आमचे दुःख! व्यवस्थेने आमच्या नवऱ्याचा बळी घेतला आहे. तो तर मेलाच, आमच्या जितेपणाचा कोणीच विचार करीत नाही, या शब्दांत शेतकरी वैशाली येडे यांनी आपल्या भावना व्यक्‍त केल्या. 

९२ व्या अखिल भारतीय मराठी साहित्य संमेलनाचे उद्‍घाटन शुक्रवारी (ता. ११) झाले. या वेळी उद्‍घाटक म्हणून वैशाली येडे बोलत होत्या. शालेय शिक्षणमंत्री विनोद तावडे, ऊर्जा राज्यमंत्री तसेच पालकमंत्री मदन येरावार, संमेलनाध्यक्ष डॉ. अरुणा ढेरे, पूर्वाध्यक्ष लक्ष्मीकांत देशमुख या वेळी उपस्थित होते. अत्यंत भावनिक आणि आक्रमक अशा शैलीत वैशाली येडे यांनी भाषण करीत शेतकरी विधवांची व्यथा आणि त्यांच्या जगण्याचा संघर्ष मांडला. 

पुरुष जगतो तर त्याचा तो मर्दानी संघर्ष. मग नवरा गेल्यानंतर आम्हा बायकांच्या जगण्याचा मर्दानी संघर्ष त्यांना का दिसला नाही, किंवा दिसत नाही? असा प्रश्‍न त्यांनी उपस्थित केला. त्या म्हणाल्या, की वयाच्या अठराव्या वर्षापर्यंत मी वैशाली धोटे होती. लग्नानंतर मी वैशाली सुधाकर येडे झाली. हेच नाव सुधाकर वैशाली धोटे असे झाले असते तर? पुरुषप्रधान व्यवस्थेला कदाचित ते सहन झाले नसते. 

पुरुषांचे दुःख मांडले जाते. परंतु नवऱ्याच्या मृत्यूनंतर आपला संसार सांभाळणाऱ्या मर्दानी महिलांचा संघर्ष का कोणी बघत नाही? अभावाने जगणाऱ्यालेच भाव भेटावं अशी चर्चा या संमेलनात व्हावी, अशी अपेक्षाही वैशाली येडे यांनी व्यक्‍त केली.

कास्तकाराचा संघर्ष अनेक लेखक, कवींनी जगासमोर मांडला; पण लेखक आणि कास्तकार सरकारच्या लेखी दोन्ही सारखेच. दोघांनाही सरकार दरबारी भावच मिळत नाही, अशी खंतही त्यांनी व्यक्‍त केली.

साहित्य संमेलनात नयनतारा सहगल यांचे मुखवटे सहित्य संमेलनाचे उद्‍घाटन नयनतारा सहगल यांच्या हस्ते होणार होते. परंतु ऐनवेळी विरोधामुळे त्यांना नकार कळविण्यात आला. परंतु उद्‍घाटनस्थळी त्यांचे मुखवटे घातलेल्या महिला आल्या होत्या. या कारणामुळे गोंधळ वाढल्याने पोलिसांनी ते मुखवटे जप्त केले.