कोल्हापुरात हलगीच्या तालावर म्हशींची मिरवणूक

कोल्हापूर: शिंगाला मोरपिसे, गळ्यात फुलांच्या व कवड्याच्या माळा, पायात चांदीचे तोडे, अंगावर विविध रंगाचे ठसे व पुढे हलगी ढोल ताशा याचा कडकडाट असा थाट काल कोल्हापूर शहर व परिसरातील म्हशींनी अनुभवला. निमित्त होते दीपावली पाडव्याचे. या दिवशी कोल्हापूर परिसरातील सर्व दूध व्यावसायिक एकत्र येतात, आपल्या म्हशींना सजवतात त्यांची मिरवणूक काढतात. व त्यांच्या बद्दल कृतज्ञता व्यक्त करतात. सोमवारी (ता. २८) सायंकाळी शनिवार पेठेतील गवळी गल्लीत हा आगळावेगळा सोहळा मोठ्या उत्साहात साजरा झाला.  कोल्हापूर शहरात आजही चार ते पाच हजार कुटुंबांत म्हशींचे पालन करून दूध दुभत्याचा व्यवसाय करतात. किंबहुना हेच त्यांच्या उदरनिर्वाहाचे मुख्य साधन आहे. या निमित्ताने त्यांनी कोल्हापुरातील धारोष्ण दूध व दूध कट्ट्याची परंपराही जपली आहे. दरवर्षी दीपावली पाडव्याच्या निमित्ताने हे सर्व दूध व्यावसायिक गवळी गल्लीत एकत्रित येतात व सामूहिकरीत्या हा सोहळा साजरा करतात. सायंकाळी चार वाजल्यापासून या सोहळ्याला सुरवात झाली. मोरपिसे कवड्याच्या माळा झेंडूच्या माळा चांदीचे तोडे व विविध रंगांचे ठसे अशा वैविध्याने म्हशींना सजविण्यात आले होते. वीरशैव लिंगायत गवळी समाज, कोल्हापूर म्हशी पालन व दुग्ध व्यवसाय संघटना यांनी या सोहळ्याचे आयोजन केले. त्यांच्या वतीने सर्व सहभागी व्यावसायिकांना नारळ व फेटे बांधण्यात आले. याच पद्धतीने सागर माळ व कसबा बावडा येथेही तेथील व्यावसायिकांशी हा सोहळा साजरा केला. सागर माळ येथे गवळी व्यावसायिकांचे कुलदैवत सागर देवाचे मंदिर आहे तेथे दरवर्षी प्रथेनुसार सजवून म्हशींना आणले जाते. व त्यांची पूजा केली जाते. मिरवणुकीत हलगीचा कडकडाट होता. फटाक्‍यांची आतषबाजी होती. व आपापल्या म्हशी अधिक प्रभावीपणे मिरवणुकीत उठून दिसण्यासाठी गवळी व्यावसायिकांची धडपड सुरू होती. यानिमित्ताने गवळी व्यावसायिकांची आपल्या म्हशी वरील प्रेम तर व्यक्त झालेच पण कुटुंबाला आधार देणाऱ्या म्हशी बद्दलची कृतज्ञता ही त्यानिमित्ताने व्यक्त झाली. अनेकांनी खास आपल्या म्हशीच्या पायात घालण्यासाठी चांदीचे तोडे तयार करून घेतले होते.