पाणीवापर कार्यक्षमतेसाठी शहरांचे आरेखन महत्त्वाचे

शेती, सिंचन आणि ग्रामीण भागातील पाणी वापराच्या काटेकोरपणाबद्दल सातत्याने चर्चा होत असली तरी शहरी लोकांच्या पाणी वापराच्या काटेकोरपणाबद्दल तितकी चर्चा होत नाही. अरिझोना विद्यापीठातील संशोधकांनी केलेल्या अभ्यासामध्ये समुदायाचे बांधकाम पर्यावरण हे प्रत्येक कुटुंबाच्या पाणी वापराशी जोडलेले असल्याचे पुढे आले आहे. त्यानुसार झाडे, झुडपांखालील जमीन, घरांची घनता, एकूण आकार यांच्या पाणी वापरावर लक्षणीय परिणाम होत असल्याचे समोर आले आहे. या संशोधनाचा फायदा शहरांचे नियोजनकर्ते आणि जल व्यवस्थापकांना होणार असून, समुदायांचे शाश्‍वत जलनियोजन करणे शक्य होईल. हे संशोधन जर्नल ऑफ दि अमेरिकन प्लॅनिंग असोसिएशनमध्ये प्रकाशित करण्यात आले आहे. अरिझोन विद्यापीठातील आरेखनशास्त्र, नियोजन आणि परिसर आरेखन विषयाचे सहाय्यक प्रा. फिलिप स्टॉकर व त्यांचे पदवीचे विद्यार्थी गॅब्रियले जेहले, इलिझाबेथ वेन्ट्झआणि ब्रिंट क्रो- मिलर यांनी बांधकाम आणि एकूण पर्यावरणाचा कुटुंबाच्या पाणी वापरावर होणाऱ्या परिणामाचा अभ्यास केला आहे. शहरे आकारास येताना त्यामध्ये वापरल्या जाणाऱ्या बांधकाम साहित्य, बांधकामाची रचना यांचाही पाणी वापरावर परिणाम होतो. या अनुषंगाने संशोधकांनी सॉल्ट सिटी लेक, पोर्टलॅंड, ओरेगॉन आणि ऑस्टिन, टेक्सास येथील रहिवाशांच्या कुटुंबाच्या पाणी वापराचा २०११ पासूनची माहिती गोळा केली. त्यामध्ये वार्षिक पाणी वापर आणि जून ते ऑगस्ट या उन्हाळी महिन्याती पाणी वापराचा समावेश होता. शहरांची निवड करताना हवामान बदल आणि वेगाने वाढणारी लोकसंख्या असे दोन निकष लावण्यात आले. त्याविषयी माहिती देताना स्टॉकर यांनी सांगितले, की पश्‍चिम अमेरिकेतील शहरांमध्ये वेगाने वाढ होत असून, नियोजनकर्त्यांनी या लोकांच्या पाणीपुरवठ्याच्या दृष्टीने नावीन्यपूर्ण विचार करण्याची आवश्यकता आहे. भविष्यांमध्ये शहरांच्या वाढीसोबतच पाण्याचा वापर वेगाने वाढणार आहे. शहरांचे आरेखन करताना किंवा पाण्यासंबंधी नवे धोरण आखताना प्रत्येक कुटुंबाच्या पाणी वापरावर परिणाम करणाऱ्या घटकांची माहिती मिळवणे अत्यावश्यक आहे. शहराचे आरेखन महत्त्वाचे

आश्‍चर्यकारक माहिती

जलवापर कार्यक्षमतेसाठी नियोजन ः शहरांचे व त्यासाठी आवश्यक पाणी वापराचे नियोजन करताना शहरातील प्रत्येक गोष्टीचा अत्यंत काटेकोरपणे विचार केला पाहिजे. नियम, निकष तयार करताना घरे, त्याच्या आजूबाजूची स्थिती, मोकळ्या जागा, हिरवे सजीव आच्छादन यांचा मानसिकतेवर आणि पर्यायाने पाणी वापरावर परिणाम होत असतो. केवळ पाणी वापराचा विचार केल्यास त्याचा फटका शहरातील हिरव्या झाडे, झुडपांच्या म्हणजेच एकूण हिरवेपणावर होणार आहे. शहरातील तापमान कमी राखण्यासाठी ही झाडे महत्त्वाची आहेत.