केळी पिकावर दरवर्षी पिवळा करपा म्हणजेच ‘सिगाटोका’ या रोगाचा प्रादुर्भाव होत असतो. पोषक हवामान मिळाल्यास या रोगाची तीव्रता जलद गतीने वाढते. रोगाने धोक्याची पातळी ओलांडल्यानंतर रोग नियंत्रणात आणणे अतिशय जिकिरीचे ठरते. सध्या या रोगाच्या वाढीसाठी अत्यंत अनुकूल वातावरण आहे. हवेतील आर्द्रता फार वेळ टिकून रहाणे, दवबिंदू पडणे यामुळे पानांवरील पृष्ठभाग कायम ओला राहतो. या अवस्थेत पानावरील बिजाणू पटकन रूजून त्यांची भरमसाठ वाढ होते. अशा वेळी २७ अंश सेल्सिअस तापमान व मधून मधून पाऊस पडत असल्यास या रोगाचा प्रसार झपाट्याने होतो. सध्या जळगाव जिल्ह्यातील यावल, रावेर या तालुक्यांत अशीच परिस्थिती निर्माण झाली असून, चिनावल, सावखेडा, कुंभारखेडा व निंबोरा या गावातील पिल बागेत ५ - १० टक्क्यांपर्यंत करपा रोगाची तीव्रता आढळून आली आहे. या रोगाचे वेळीच नियंत्रण न केल्यास त्याचा फैलाव जून - जुलै महिन्यात लागवड केलेल्या नवीन बागेवर निश्चित होणार आहे. रोगाचा अधिक प्रसार होण्याआधीच सार्वजनिकरीत्या उपाययोजना करणे गरजेचे आहे. रोगाची लक्षणे या रोगाचा प्रादुर्भाव प्रथम झाडांच्या खालच्या पानांवर आढळून येतो. बुरशीच्या प्रादुर्भावामुळे पानांवर, पानांच्या शिरेस समांतर बारीक पिवळसर लांबट गोल ठिपके दिसून येतात आणि कालांतराने ठिपके वाढून वाळून जातात. त्यांचा रंग तपकिरी काळपट होऊन मध्यभागी राखाडी होतो. या ठिपक्यांभोवती पिवळ्या रंगाची वलये निर्माण होतात. करपा रोगाचे ठिपके सर्वसाधारणपणे पानांच्या कडावर आणि शेंड्यावर विशेषतः आढळून येतात. रोगास अनुकूल हवामान दीर्घकाळ टिकून राहिल्यास ठिपके एकमेकात मिसळून पाने टोकाकडून करपतात. जास्त प्रमाणात तीव्रता असल्यास संपूर्ण पान सुकते, एकूण कार्यक्षम पानांची संख्या कमी होते. याचा विपरीत परिणाम केळी उत्पादनावर आणि गुणवत्तेवर होतो. करपा रोगाचा प्रसार
करपा रोगामुळे होणोरे नुकसान करपा रोगाच्या प्रादुर्भावामुळे पानातील हरित द्रव्याचा ऱ्हास होऊन पाने करपतात. परिणामी झाडांवरील कार्यक्षम पानांची संख्या कमी होते. अन्न निर्मितीच्या प्रकियेत बाधा निर्माण होऊन पोषणाअभावी फळांची योग्य वाढ होत नाही. फळे आकाराने लहान राहतात, फळात गर भरत नाही. अर्थातच फळांचे वजन आणि दर्जा खालावतो. रोगाची तीव्रता वाढल्यास घडांवर परिणाम होऊन घडातील फळे अकाली पिकू लागतात. अशा फळांना बाजारात मागणी नसते. याचा एकूण उत्पादनावर व गुणवत्तेवर परिणाम होऊन मोठ्या प्रमाणात आर्थिक नुकसान संभवते. तीव्र प्रादुर्भाव झाल्यास उत्पादनात २० ते ५० टक्के नुकसान होते. करपा रोगाच्या प्रसारास अनुकूल बाबी
करपा रोगाचे नियंत्रण
रासायनिक नियंत्रण : १) रोगाची प्राथमिक लक्षणे दिसताच फवारणी प्रति लिटर पाणी क्लोरथॅलोनील २ मि.ली. किंवा मॅन्कोझेब २ ग्रॅम किंवा काॅपर ऑक्झिक्लोराईड २.५ ग्रॅम. २)रोगाचा प्रादुर्भाव वाढल्यास, फवारणी प्रति लिटर पाणी कार्बेन्डाझिम १ ग्रॅम किंवा प्रोपीकोनॅझोल १ मिली. या बुरशीनाशकांची स्टिकर मिसळून फवारणी करावी. गरज भासल्यास पुढील फवारणी करताना बुरशीनाशक बदलावे. ३) परिणामकारक फवारणीसाठी गटूर पंपासारखा फवारणी पंपाचा वापर करावा. ४) फवारणी शक्यतो सकाळी करावी. पानांचा वरचा व खालचा पृष्ठभाग द्रावणाने पूर्णपणे भिजेल, याची काळजी घ्यावी. संपर्क ः ०२५७/२२५०९८६ (अखिल भारतीय समन्वित फळ सुधार प्रकल्प, केळी संशोधन केंद्र, जळगाव.)
Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.
ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम , टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.