फॉल आर्मीवर्म अर्थात अमेरिकन लष्करी अळीने राज्यात सर्वत्र मोठ्या प्रमाणात शिरकाव केला आहे. मका पिकात मुख्य प्रादुर्भाव दिसत असला तरी उसावरही या किडीने हल्ला चढवला आहे. ज्वारी, नाचणी आदी पिकांनाही या किडीचा मोठा धोका आहेच. ही अळी मका पिकाच्या पोंग्यात राहात असल्याने तिचा आढळ व नियंत्रण या बाबी अडचणीच्या असतात. त्यामुळे अळीची नेमकी ओळख पटविण्यासाठी तिची खास वैशिष्ट्ये व नुकसानीचा प्रकार जाणून घेतल्यास वेळीच निदान होऊन नियंत्रण करणे व पीक नुकसानीपासून वाचविणे शेतकऱ्यांना सोपे होणार आहे, असा सल्ला तज्ज्ञांनी दिला आहे. अमेरिकन लष्करी अळी कशी ओळखाल?
कोष व पतंग कसा ओळखाल?
लष्करी अळी ओळखण्याची विशेष खूण
नुकसानीच्या प्रकारावरून अळीचे निदान
कणीस अवस्था जपणे महत्त्वाचे तुरा आणि कणीस भरण्याच्या अवस्थेत प्रादुर्भाव झाल्यास आर्थिक नुकसान मोठे होते. ही अळी मक्याच्या कणसात प्रवेश करून दाण्यांवर उपजीविका करते. मधुमका (स्वीटकॉर्न) या अळीला अधिक प्रमाणात बळी पडत असल्याचे आढळले आहे. निरीक्षणाची शास्त्रीय पद्धत सांगेल अळीचा आढळ अमेरिकन फॉल आर्मी वर्म या अळीचा आढळ वेळीच लक्षात आल्यास पुढील प्रादुर्भाव टळून वेळेवरच तिला रोखणे सोपे होणार असल्याचे तज्ज्ञांनी म्हटले आहे. यासाठी तज्ज्ञांनी शेताचे निरीक्षण करणारी शास्त्रीय पद्धत विकसित केली आहे. यात शेताचे निरीक्षण रोपावस्थेपासून सुरू करण्याचा सल्ला देण्यात आला असून आठवड्यातून एकदा शेताचे निरीक्षण करण्याची गरजही तज्ज्ञांनी व्यक्त केली आहे. अमेरिकन फॉल आर्मी वर्म या किडीचा आपल्या शेतातील आढळ पाहण्यासाठी शेताला दररोज भेट देऊन पिकाचे निरीक्षण करण्याचा सल्ला तज्ज्ञांनी दिला आहे. यात निरीक्षण करतेवेळी शेताच्या बाहेरील बाजूच्या तीन ते चार ओळी सोडून शेतातून इंग्रजी डब्ल्यू “W” आकारात चालावे. चालताना डब्ल्यू आकारातील पहिल्या ओळीतील पाच झाडे निवडायची. अशा प्रकारे डब्ल्यू आकारातील प्रत्येक ओळीतील पाच अशी एकूण वीस झाडे निवडायची आहेत. या निरीक्षण केलेल्या वीस झाडांपैकी किती झाडांवर प्रादुर्भाव आहे याची नोंद घ्यायची आहे. नुकसान असे ठरवावे निरीक्षणाअंती २० झाडांपैकी दोन झाडे अळीमुळे प्रादुर्भावित असतील तर नुकसान पातळी १० टक्के आहे असे समजावे. जर पीक रोपावस्थेत अथवा मध्य वाढीच्या अवस्थेत असेल तर नियंत्रणाचे उपाय करणे गरजेचे असल्याचे कळते. शेताचे निरीक्षण रोपावस्थेपासून सुरू करणे गरजेचे आहे, तसेच ते आठवड्यातून एकदा करायला हवे असे तज्ज्ञ सांगतात. अशी आहे आर्थिक नुकसानीची पातळी १-रोपावस्था ते सुरुवातीची पोंगा अवस्था म्हणजेच उगवणीनंतर दोन आठवड्यापर्यंत तीन पतंग प्रति सापळा किंवा ५ टक्के प्रादुर्भावित झाडे २- सुरुवातीची पोंगा अवस्था ते मध्य पोंगा अवस्था- (उगवणीनंतर दोन ते चार आठवडे) ५ ते १० टक्के प्रादुर्भावित झाडे ३- मध्य पोंगा अवस्था ते उशिराची पोंगा अवस्था (उगवणीनंतर ४ ते ७ आठवडे):- १० ते २० टक्के प्रादुर्भावित झाडे ४- उशिराची पोंगा अवस्था (उगवणीनंतर सात आठवड्यापुढे)- २० टक्क्यांपेक्षा जास्त प्रादुर्भावित झाडे ५. तुरा लागण्याची अवस्था ते पीक काढणी- १० टक्क्यांपेक्षा जास्त कणसाचे नुकसान एकात्मिक नियंत्रण व्यवस्थापनातील मुख्य मुद्दे
रासायनिक कीडनाशकांचा वापर प्रादुर्भाव आर्थिक नुकसान संकेत पातळीच्या वर गेल्यास खालीलपैकी कीटकनाशकांची आलटून पालटून फवारणी. मक्याच्या पोंग्यात ती जाईल याची काळजी घ्यावी. कीटकनाशक प्रमाण प्रति १० लिटर पाणी थायामिथोक्झाम १२.६ % अधिक ५ मिलि लॅम्बडा सायहॉलोथ्रीन ९.५ झेड सी स्पिनेटोरम ११. ७ एससी ४ मिलि क्लोरॲंट्रानिलीप्रोल १८.५ एससी ४ मिलि (किडीची ओळख, सर्वेक्षण व नियंत्रण ही तांत्रिक माहिती डॉ. अंकुश चोरमुले यांनी दिली आहे. ते सिस्क्थ ग्रेन या कंपनीत ॲग्रॉनॉमिस्ट आहेत.)
Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.
ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम , टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.