डाळिंबातील बुरशीजन्य मररोगाचे व्यवस्थापन

डाळिंब बागेमध्ये सूत्रकृमी, वाळवी, शॉर्ट होल बोरर या किडी आणि सेरॅटो सिस्टिस फेन्ड्रियास  व फ्युजारियम या बुरशीमुळे मररोगांचा प्रादुर्भाव दिसून येतो. या किडी व बुरशीच्या नियंत्रणासाठी तोडणीनंतर ताणावर असताना किंवा पिकाच्या सुरुवातीच्या टप्प्यात खालीलपैकी एका पर्यायाने ड्रेचिंग करावे. पर्याय १  पहिली ड्रेचिंग ः प्रोपीकोनॅझोल (२५%) २ मिली अधिक क्लोरपायरीफॉस २ मिली प्रती लीटर पाणी या प्रमाणे १० लीटर द्रावण प्रती झाड.  दुसरी ड्रेंचिंग (पहिल्या ड्रेचिंगनंतर ३० दिवसाने) ः अ‍ॅस्परजिलस नायजर ए एन २७  बुरशी ५ ग्रॅम अधिक शेणखत २ किलो प्रती झाड.   तिसरी ड्रेचिंग ः दुसऱ्या ड्रेचिंगनंतर ३० दिवसांनी व्हीएएम बुरशी (वेसिक्युलर आर्बस्क्युलर मायकोरायझा - राइझोफॅगस इररेगुलरिस) २५ ग्रॅम अधिक शेणखत २ किलो.  पर्याय २   प्रोपिकोनॅझोल (२५%) २ मिली अधिक क्लोरपायरीफॉस २ मिली प्रती लीटर पाणी या प्रमाणे २० दिवसांच्या अंतराने ३ ड्रेचिंग करा.  पर्याय ३  पहिली ड्रेचिंग ः फोसेटिल ए एल (८०% डब्ल्यूपी) ६ ग्रॅम प्रती झाड (१० लीटर द्रावण.)  दुसरी ड्रेचिंग ः टेब्यूकोनॅझोल (२५.९% डब्ल्यू /डब्ल्यू ई सी) ३ मिली प्रती झाड (१० लीटर द्रावण)  तिसरी ड्रेचिंग ः फोसेटिल ए एल (८०% डब्ल्यूपी)  ६ ग्रॅम प्रती झाड ( १० लीटर द्रावण)  चौथी ड्रेचिंग ः टेब्यूकोनॅझोल (२५.९%) ३ मिली प्रती झाड (१० लीटर द्रावण)  टीप ः दोन ड्रेचिंगमध्ये २० दिवसांचे अंतर ठेवावे.

अ‍ॅस्परजिलस नायजर ए एन २७ बुरशीचे फायदे

 अ‍ॅस्परजिलस नायजरचा हे जैविक कीडनाशक आणि जैविक खत म्हणून उपयुक्त ठरते. अशा प्रकारचे कार्य करणारे एकमेव पेटंटप्राप्त बायोफॉर्म्यूलेशन आहे.   सूत्रकृमीसह मर रोगाच्या सर्व प्रकारच्या कारणीभूत घटकांवर नियंत्रण ठेवते.  सर्व प्रकारच्या हवामानात, माती व पाणी परिस्थितीमध्ये कार्य करते.  ही बुरशी फायदेशीर वनस्पती संप्रेरके सोडत असल्याने झाडाची वाढ, फुलधारणा फळ उत्पादनाला प्रोत्साहन मिळते. वनस्पतींमध्ये रोग व इतर तणाव प्रतिकारशक्ती वाढवते.  अ‍ॅस्परजिलस नायजर ए एन २७ बुरशी आणि  व्हीएएम बुरशी (वेसिक्युलर आर्बस्क्युलर मायकोरायझा-राइझोफॅगस इररेगुलरिस) यांच्या कार्यामध्ये एकरुपता आहे. (पूर्वी ग्लोमस इंट्रारेडिस म्हणून ओळखले जाई.)  व्हीएएम फंगस डाळिंबाच्या मुळांमध्ये स्थापित होते. पाण्याच्या ताण परिस्थितीत मदत करते.  दोन्ही बुरशी फॉस्फेट विरघळवणाऱ्या आहेत.

 ः ०२१७ २३५ ४३३०,  ः दिनकर चौधरी, ९६२३४४४३८०,  (राष्ट्रीय डाळिंब संशोधन केंद्र, केगाव, सोलापूर)