कीड नियंत्रणासाठी एकात्मिक पद्धतींचा वापर फायदेशीर असून, त्यातील महत्त्वाच्या ट्रायकोकार्ड आणि कामगंध सापळ्याविषयी माहिती घेऊ. ट्रायकोकार्ड ः पोस्टकार्डसारख्या आकाराच्या (२० बाय १० से.मी.) कागदावर धान्यामध्ये जाळी करणाऱ्या पतंगाची २० हजार अंडी चिटकवलेली असतात, त्याला ट्रायकोकार्ड असे म्हणतात.
ट्रायकोग्रामा प्रजाती - ट्रायकोग्रामा चिलोनिस, ट्रायकोग्रामा बॅक्ट्री, ट्रायकोग्रामा जापोनिकम व ट्रायकोग्रामा प्रिटिऑसम उपयोगी ठरतात. हे कार्ड कापूस, ज्वारी, मका, उस, टोमॅटो, भेंडी, वांगे या पिकांमध्ये पेरणीपासून ४०-४५ दिवसांनी २-३ कार्ड प्रति एकरी वापरावे. महत्त्वाची टीप -
कामगंध सापळे (फेरोमोन्स सापळे) ः यामध्ये कीटकांच्या मिलनादरम्यानच्या गंधासारखा कृत्रिम गंध वापरला जातो. त्याकडे नर पतंग आकर्षित होऊन सापळ्यात अडकतात. सापळ्याची रचना ः या सापळ्याच्या वरील बाजूला एक छप्पर असून, त्याखाली एका खाचेमध्ये लिंग प्रलोभन (सेप्टा) बसवले जाते. त्याचे पाऊस व सूर्यप्रकाशापासून संरक्षण होते. लिंग प्रलोभन पॅकेटमधून काढल्यानंतर २०-२५ दिवसापर्यंत टिकतो. सापळा वापरण्याची पद्धत -
अळीसाठी वापरण्यात येणारे फेरोमोन ल्युर
| कीटकांचे नाव | ल्युर |
| लष्करी अळी | एफ ए डब्ल्यू ल्युर |
| शेंडे व फळ पोखरणारी अळी | लुसिनल्युर |
| ठिबक्यांची बोंडअळी | व्हिटल्युर |
| हिरवी घाटेअळी | हेक्झाल्युर |
| गुलाबी बोंडअळी | पेक्टिनोल्युर |
| तंबाखूवरील पाने खाणारी अळी | स्पोडोल्युर |
एस. सी. बोकन (पीएच.डी. स्कॉलर), ९९२१७५२००० डॉ. बी. व्ही. भेदे (सहायक प्राध्यापक), ७५८८०८२०२८ (कृषी कीटकशास्त्र विभाग, वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषी विद्यापीठ, परभणी.)
Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.
ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम , टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.