कोंबड्या, जनावरांतील वाईट सवयींचे करा वेळीच नियंत्रण

कोंबड्या अाणि जनावरांस काही वाईट सवयी असतील, तर त्याचा त्यांच्या आरोग्यावर परिणाम होतो व उत्पादनात घट येते. काहीवेळा ते प्राणघातकही ठरू शकते. त्यासाठी कोंबड्या अाणि जनावरांच्या वाईट सवयींचे वेळीच नियंत्रण करून आर्थिक नुकसान टाळावे. कोंबड्याच्या वाईट सवयी एकमेकांना टोचा मारणे एकमेकांना टोचा मारणे ही कोंबड्यांची फार घातक सवय असून यात पायाच्या बोटांना टोचा मारणे, पंख उपटणे किंवा टोचणे, गुदद्वाराजवळ किंवा शरीराच्या इतर भागावर कोंबड्या टोचा मारतात. पिलांमध्ये प्रथम पायाची बोटे टोचण्यास सुरवात होते आणि नंतर पंख उपटण्यास किंवा टोचण्यास सुरवात होते. विशेषतः कोंबड्यात गुदद्वाराजवळ टोचा मारल्यामुळे भयंकर हानी होण्याची शक्यता असते. अशा प्रकारची सवय लागल्यास ती थांबवणे अवघड जाते. टोचा मारण्याची सवय जडलेले पक्षी त्यांच्या चोची कापल्यानंतरही दुसऱ्या कोंबड्यांची पिसे उपटताना किंवा टोचा मारताना आढळतात. दुसऱ्या कोंबड्याना टोचा मारण्याची करणे

मुख्य कारणे

इतर कारणे

उपाय योजना

चोची कापण्याचे परिणाम आणि फायदे

गाई, म्हशींच्या वाईट सवयी १. दूध पिणे काही जनावरांना स्वतःचे किंवा दुसऱ्या गाई, म्हशीचे दूध पिण्याची वाईट सवय असते. वासरांना दूध नसले तरीही सवय दिसून येते. यावर उपाय म्हणजे अशा जनावरांना कळपातून वेगळे बांधावे. ज्या गाईंना अशी सवय आहे त्या गाईच्या किंवा म्हशीच्या नाकात धातूचे गोल कडे अडकवावे. असे केल्याने गाईला खाण्यास व्यत्यय येत नाही परंतु दुसऱ्या गाईचे दूध पिणेही शक्य होत नाही. टीप

२. लाथा मारणे काही जनावरांना लाथा मारण्याची सवय असते. गाईमध्ये शांतपणे व हळुवारपणे जर हाताळणी केली तर हा प्रकार कमी जाणवतो. काही जनावरांत कासदाह; कासेचा रोग किंवा काहीही इजा आढळली तरीही जनावर लाथा मारते. म्हणून अशावेळी जनावरांची कासकाळजीपूर्वक पाहावी. जे जनावर वारंवार लाथा मारत असतील अशा जनावरांचे पाय बांधूनच दूध काढणे उपयोगी ठरते, अशा जनावरांचे डोके उंच बांधून ठेवावे. संपर्क ः अजय गवळी, ८००७४४१७०२ (पशुजैवतंत्रज्ञान विभाग, के. के. वाघ कृषी जैवतंत्रज्ञान महाविद्यालय, नाशिक)