व्यावसायिक वृत्तीतून शेतमजूर झाला डाळमिल उद्योजक

धानोरा बुद्रूक (जि. बुलडाणा) येथील विष्णू वनारे यांची केवळ एक एकर शेती असल्याने अनेक वर्षे शेतमजुरी केली. मात्र जिद्द, ध्येय, प्रयत्न व व्यावसायिक वृत्तीतून डाळमील प्रक्रिया उद्योग सुरू केला. नियोजनबद्ध कामांमधून यश मिळवले. पुढे वाहन घेऊन डाळी व अन्य पदार्थांची थेट आठवडी बाजारात विक्री सुरू केली. त्यातून उल्लेखनीय उलाढाल केली. आज मजूर ते लघुउद्योजक अशी ओळख त्यांनी तयार केली आहे.   बुलडाणा जिल्ह्यात नांदुरा तालुक्यातील धानोरा बुद्रूक (जंगम) येथील विष्णू शंकर वनारे यांची घरची एक एकर शेती होती. कुटुंबाचा उदरनिर्वाह करण्यासाठीही मोलमजुरी करण्याशिवाय पर्याय नव्हता. आज त्यांचे वय सुमारे ४५ वर्षे आहे. अनेक वर्षे मजुरीचे कष्ट उपसल्यानंतर आता स्वयंपूर्ण होऊन स्वतःचा उद्योग सुरू करावा असे त्यांना वाटू लागले. पण त्यासाठी पुरेशा भांडवलाची गरज होती. शिवाय हा उद्योग शाश्‍वत व कायम मागणी असणारा हवा होता. उभारला डाळमिल उद्योग नांदुरा तालुक्यात खरिपात तूर, मूग, उडीद, रब्बीत हरभरा पेरण्याचे प्रमाण चांगले आहे. त्यामुळे गावागावांत डाळ उद्योगाला लागणारा कच्चा माल मिळतो. डाळी हा सातत्याने वापर होणारा घटक आहे. वर्षभर लागणाऱ्या डाळी तयार करून घेण्याकडेही अलीकडे कल वाढला आहे. त्यातूनच याच व्यवसायाचा मार्ग मिळाला. सन २०१७ मध्ये या उद्योगाला सुरुवात केली. अशी केली गुंतवणूक

डाळउद्योग दृष्टिक्षेपात

सुरु केली विक्री व्यवस्था

कुटुंबाची साथ विष्णू यांनी आपल्या उद्योगात दोन मजुरांना रोजगार दिला आहे. सोबतच पत्नी विद्या, मुलगा ऋषिकेश, सौरभ यांचीही मोठी मदत होते. विद्याताई अंगणवाडी सेविका आहेत. मात्र वेळ मिळतो त्यावेळी त्या सर्व जबाबदारी उचलतात. घरच्या एक एकरात शासकीय योजनेतून लिंबूची लागवड केली आहे. मार्गदर्शन डॉ. पंजाबराव देशमुख कृषी विद्यापीठातील तज्ज्ञांनी या युनिटला भेटी देत तांत्रिक मार्गदर्शन केले आहे. जळगाव जामोद येथील कृषी विज्ञान केंद्राने हे गाव दत्तक घेतले असून तेथील तज्ज्ञ नितीन तळोकार, विकास जाधव यांचे मार्गदर्शन विष्णू यांना लाभते. एकेकाळी मजुरीशिवाय पर्याय नसलेल्या विष्णू यांना प्रक्रिया उद्योगातून स्वयंपूर्ण झाल्याचे समाधान लाभले आहे. संपर्क-  विष्णू शंकर वनारे- ९७६७३९८७१४ नितीन तळोकार,८३२९९३३१५० पीकेव्ही मिनी डाळमिल झाली रोजगाराचे साधन डॉ. पंजाबराव देशमुख कृषी विद्यापीठाने तयार केलेली पीकेव्ही मिनी डालमिल अनेक शेतकऱ्यांच्या रोजगाराचे प्रमुख साधन झाले आहे. डाळमिल यंत्राचे अकोला हे माहेरघर असून विविध उद्योगांकडून ही यंत्रे विकसित केली जातात. अन्य राज्यातील उद्योजकही त्यासाठी पुढे आले आहेत. अकोला हे डाळींसाठी देखील प्रसिद्ध शहर मानले जाते. त्याचेही मोठे उद्योग तयार झाले असून डाळ प्रसिद्ध झाली आहे. पीकेव्ही डाळमिलची क्षमता तुरीसाठी प्रति दिन आठ ते १० क्विंटल आहे. मोठ्या डाळमिलमध्ये तेलाचा वापर करून उन्हात वाळवितात. या प्रक्रियेत तूर चार रोलर्समधून भरडून डाळ तयार होते. पीकेव्ही मिनी डाळमिलमध्ये मात्र तीनच वेळा रोलरमधून पाठविण्यात येते. त्यामुळे डाळीचा उतारा मोठ्या डाळमिलपेक्षा जास्त मिळू शकतो. गरजेनुसार यंत्रात सातत्याने सुधारणा केल्या जात आहेत.