पाषाण जमिनीवर दरवळतोय सोनचाफ्याचा सुगंध 

ठाणे जिल्ह्यातील शहापूर तालुक्यात अतिशय दुर्गम भागात वांद्रे गाव वसले आहे. मूळचे भिवंडी तालुक्‍यातील विष्णू म्हात्रे यांनी वांद्रे येथे खरेदी केलेल्या १४ एकर पाषाणयुक्त जमिनीत फुले व फळांनी समृध्द बहुविध पिकांचे नंदनवन फुलवले आहे. पाच एकरांतील सोनचाफ्याच्या मुख्य शेतीतून शेतीतील अर्थकारण त्यांनी उंचावले आहे. ॲग्रोवनच्या सातत्यपूर्ण वाचनातून आपली शेती विकसित करणे त्यांना शक्य झाले आहे.   ठाणे जिल्ह्यात काल्हेर (ता. भिवंडी) येथील विष्णू म्हात्रे म्हणजे तरुणांनाही लाजवेल अशा उत्साहाचे सुमारे ७२ वर्षे वयाचे शेतकरी. त्यांचा मुख्य व्यवसाय रस्ता बांधकाम होता. मात्र, आपल्या सिव्हील इंजिनियर असलेल्या मुलाकडे (प्रसाद) हा व्यवसाय सोपवून म्हात्रे सुमारे पाच ते सहा वर्षांपासून पूर्णवेळ शेती करीत आहेत.  अनेक वर्षे सांभाळली जमीन  म्हात्रे यांनी सन १९८९ साली शहापूर तालुक्यातील (जि. ठाणे) वांद्रे येथे १४ एकर पाषाणाची जमीन विकत घेतली. येथे झाडेझुडपे, जंगली वेलींचे साम्राज्य होते. साहजिकच तेथे व्यावसायित शेती करणे आव्हानाचे होते. पण, अनेक वर्षे या जमिनीला म्हात्रे यांनी जंगलाच्या सहवासात ऊन, पाऊस, थंडीत जिद्दीने सांभाळले. पाच- सहा वर्षांपूर्वी ट्रॅक्‍टरच्या सहाय्याने जमीन समतल करून ती लागवडीखाली आणली.  पाषाणात सोनचाफ्याची निवड  म्हात्रे ॲग्रोवनचे पहिल्या दिवसापासूनचे वाचक आहेत. आपल्या पाषाण जमिनीत कोणती शेती पध्दती राबवायची यासाठी ॲग्रोवनचे मार्गदर्शन त्यांना मोलाचे ठरले. यातील यशोगाथा वाचून ते प्रसंगी शेतकऱ्यांशी संपर्कही साधत. वसई भागातील सुभाष भट्टे यांची सोनचाफ्याची यशकथा वाचनात आली.  त्यांच्याकडे जाऊन प्रत्यक्ष शेती अभ्यासली. कोसबाड येथील कृषी विज्ञान केंद्रातील तज्ज्ञ उत्तम सहाणे यांच्याकडून तांत्रिक मार्गदर्शन घेतले. अन्य पीकपध्दतीचाही विचार करून तशी रचना आखली.  म्हात्रे यांची आजची पीकपध्दती 

पाणी व्यवस्थापन 

सोनचाफा व्यवस्थापन- ठळक बाबी 

फुलांची तोडणी, पॅकिंग, विक्री व्यवस्था  दररोज सकाळी फुलांची तोडणी मजुरांकरवी होते. शेजारच्या पिवळी गावातील आश्रमशाळेतील शिकणारी मुलेही एक तास फुले तोडण्याचे काम करतात. त्याचा मोबदला त्यांना मिळतो. कर्मवीर भाऊराव पाटील यांच्या कमवा व शिका या सुरेख संकल्पनेचाच हा परिपाक आहे. हे उत्पन्न विद्यार्थ्यांच्या पालकांपर्यंत पोचते आहे याची काळजी म्हात्रे घेतात.  उत्पादन, उत्पन्न 

शेतकऱ्यांचा गट  म्हात्रे यांनी गावातील १०० आदिवासी शेतकऱ्यांचा गट तयार केला असून यावर्षी त्यांना प्रत्येकी २० सोनचाफ्याची रोपे मोफत देणार आहेत. या शेतकऱ्यांसाठी उत्पन्नाचे महत्त्वाचे साधन तयार करण्याचा त्यामागे विचार आहे. म्हात्रे यांना पत्नी सौ. प्रतिभा यांची समर्थ साथ आहे. त्यांची मुलेही उच्चशिक्षित आहेत. म्हात्रे भिवंडी येथील शेतकरी उन्नती मंडळ या शिक्षण संस्थेतही कार्यरत आहेत.  पुरस्काराने सन्मान  म्हात्रे यांना शेतीतील उल्लेखनीय कार्याबद्दल यंदाच्या वसंतराव नाईक प्रतिष्ठानतर्फे पुरस्कार देऊन नुकतेच (एक जुलै) सन्मानित करण्यात आले आहे.  संपर्क- विष्णू म्हात्रे- ९८२०६८६७८७  उत्तम सहाणे- ७०२८९००२८९  (लेखक कृषी विज्ञान केंद्र, कोसबाड हिल, ता. डहाणू जि. पालघर येथे पीक संरक्षण तज्ज्ञ आहेत.)