वासरांमधील अतिसार हा अनेक रोगांशी संबंधित आजाराची लक्षणे दर्शवतो. अतिसार होण्याची कारणे वेगवेगळी असू शकतात, जसे- गैरसंसर्गजन्य व संसर्गजन्य कारणे. प्रतिबंधात्मक उपायांसाठी संक्रमक घटकांची ओळख करून निदान करून घेणे आवश्यक ठरते. अतिसार होण्याची कारणे वेगवेगळी असू शकतात, गैरसंसर्गजन्य कारणे, जसे- असंतुलित आहार, आहारमध्ये अचानक बदल, खाद्याच्या वेळापत्रकातील बदल यांचा समावेश होतो. तसेच संसर्गजन्य कारणांमध्ये संक्रमण (जिवाणूजन्य किंवा विषाणूजन्य), परजीवी संसर्ग, आतड्यांमध्ये आंशिक अडथळा इ. घटक समाविष्ट होतात. अतिसार हा आतड्यातील पोषणमूल्य शोषून घेण्यास प्रतिबंधित करतो. वासरांमध्ये पोषक घटक शोषण्याची क्षमता प्रभावित होऊन शरीरातील पाण्याचे प्रमाण कमी झाल्याचे (डीहायड्रेशन) आढळून येते .
रोटा व्हायरस विषाणूजन्य संसर्ग
कारणे साधारणतः अतिसार हा आतड्यात बिघाड झाल्याने होऊ शकतो. अति थंडी किंवा पावसाळा यामुळे वासरांवर ताण येऊन ती इतर रोगजंतू व अाजारास बळी पडू शकतात. याची लक्षणे ही वजन कमी होणे, अतिप्रमाणात हगवण, रक्ती हगवण, हिरवट किंवा फिक्कट पिवळ्या रंगाचा अतिसार, आतड्यांचे श्लेष्म शौचातून जाणे, आतड्यांचा दाह होणे इ. आहेत. आतड्यांचे श्लेष्म शौचातून गेल्यामुळे आतडे प्रभावित होऊ शकतात व शरीरातील पाण्याचे प्रमाण कमी झाल्याने (डीहायड्रेशन) शरीरात क्षारांची कमतरता होऊ शकते. आम्लतादेखील वाढू शकते.
लक्षणे पातळ स्वरूपाचा हिरवट किंवा फिक्कट पिवळ्या रंगाचा अतिसार, भूक मंदावणे, पाण्याचे प्रमाण कमी होणे (डीहायड्रेशन), सुस्तावलेले आणि थकल्यासारखे दिसणे, डोळे निस्तेज खोलवर जाणे, दूध न पिणे, तीव्र व रक्ती अतिसार, आतड्यांचे श्लेष्म शौचातून जाणे. अतिसार साधारणपणे चार ते आठ दिवस असतो. वासरे दुय्यम संसर्गास बळी पडू शकतात. यात द्रवपदार्थ रोगचिकित्सा पद्धती (ईलेक्ट्रोलाईट थेरपी) उपयुक्त ठरते.
रोगनिदान
एलायझा या चाचणीद्वारे जास्तीत जास्त नमुने जलदरीत्या तपासले जाऊ शकतात. ही चाचणी रोगाची ओळख करून घेण्यास महत्त्वपूर्ण ठरते.
साखळी शृंखला अभिक्रिया ही चाचणी संसर्गाच्या सुरवातीच्या काळात त्वरित निदान करण्यास करणीभूत ठरते. या चाचणीकरीता अत्याधुनिक उपकरणाची आवश्यकता असते.
रोगप्रतिबंध प्रादुर्भाव झालेलेल्या वासरांना इतर जनावरांपासून त्वरीत वेगळे करावे.
संपर्क ः शुभांगी वारके, ९५६१२१४३९५ (नागपूर पशुवैद्यकीय महाविद्यालय, नागपूर)
Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.
ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम , टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.