या वर्षी परतीच्या पावसाचे प्रमाण अधिक राहिल्याने जमिनीच्या पूर्वमशागतीला तुलनेने उशीर झाला आहे. गहू व हरभरा पिकाची पेरणी करताना एकात्मिक अन्नद्रव्य व्यवस्थापन करणे आवश्यक आहे. संतुलित अन्नद्रव्ये मिळाल्यामुळे शाश्वत उत्पादन मिळू शकेल.
पिकांसाठी एकात्मिक अन्नद्रव्य व्यवस्थापन करण्यासाठी प्रथम माती परीक्षण करून घेणे आवश्यक असते. त्याद्वारे पिकांच्या वाढीसाठी आवश्यक शिफारशीप्रमाणे संतुलित अन्नद्रव्ये पुरवता येतात. सेंद्रिय कर्बासाठी सेंद्रिय खतांच्या शिफारशीप्रमाणे शेणखत, गांडूळखत किंवा कंपोस्ट खत वापरावे. जमिनीतील कमतरतेनुसार सूक्ष्म अन्नद्रव्यांचा वापर करावा. लागवडीपूर्वी बियाण्यांवर जीवाणू खतांची प्रक्रिया करावी. जमिनीच्या पोताप्रमाणे लागवड पद्धती व पाणी व्यवस्थापन करावे. जमिनीच्या प्रकारानुसार रासायनिक खतांचा वापर करावा. उदा. जमीन चोपण असल्यास गव्हाचे बियाणे एकरी ४० किलो ऐवजी ५० किलो पेरावे. तसेच नत्राचे प्रमाणसुद्धा २५ टक्क्यांनी वाढवावे. हरभरा भारी काळ्या जमिनीमध्ये पेरावयाचा असल्यास सरी वरंबा पाडून वरंब्याच्या बगलात टोकण पद्धतीने बी टोकावे. सर्वसाधारणपणे जमिनीमध्ये दोन चाड्याच्या पाभरीने हरभरा व रासायनिक खत पेरून द्यावे.
गहू एकात्मिक अन्नद्रव्य व्यवस्थापन
जमिनीच्या प्रकारानुसार रासायनिक खतांचा वापर पुढीलप्रमाणे ः काळी चोपण भारी जमिनी किंवा तांबड्या रंगाच्या जमिनी (प्रति एकरी) अ) पेरणीवेळी : युरिया : ५० किलो (१ गोणी) सिंगल सुपर फॉस्फेट : १५० किलो (३ गोणी) म्युरेट ऑफ पोटॅश : २७ किलो (अर्धी गोणी) ब) पेरणीनंतर एका महिन्याने : युरिया : ५० किलो (१ गोणी)
क्षारयुक्त जमीन (पृष्ठभागावर पांढरे क्षार असल्यास) (प्रति एकर) अ) पेरणीवेळी : १०:२६:२६ : ६१ किलो (१ गोणी) सिंगल सुपर फॉस्फेट : ३१ किलो (अर्धी गोणी) युरिया : ४६ किलो (१ गोणी) ब) पेरणीनंतर एका महिन्याने : युरिया : ४५ किलो (१ गोणी)
भुरकट जमिनी (चुनखडीयुक्त जमिनी) एकरी : अ) पेरणीवेळी : १८:४६:०० : ५२ किलो (१ गोणी) किंवा २४:२४:०० : १०० किलो (२ गोणी) म्युरेट ऑफ पोटॅश: २७ किलो (अर्धी गोणी) युरिया : ४२ किलो (१ गोणी) ब) पेरणीनंतर एका महिन्याने: युरिया : ४२ किलो (१ गोणी)
सर्वसाधारण जमिनी (एकरी) : २०:२०:०० : ८३ किलो (२ गोणी) म्युरेट ऑफ पोटॅश (MOP): ३३ किलो किंवा पेरणीवेळी -१९:१९:१९ : १२६ किलो (अडीच गोणी) पेरणीनंतर एका महिन्याने - युरिया : ६३ किलो (एक गोणी) किंवा पेरणीवेळी - १५:१५:१५ :१०० किलो (२ गोणी) आणि सिंगल सुपर फॉस्फेट : ५६ किलो (१ गोणी) पेरणीनंतर एका महिन्याने- युरिया ७१ किलो (१ गोणी)
टीप ः माती परीक्षण अहवालानुसार वरील खतांमध्ये बदल करावेत. उदा. नत्राचे प्रमाण जमिनीत मध्यम असल्यास वरीलप्रमाणे शिफारशीप्रमाणे द्यावे.
जमिनीच्या प्रकारानुसार रासायनिक खतांचा वापर
भुरकट चुनखडीयुक्त जमिनीत (एकरी) १८:४६:०० : ४४ किलो (१ गोणी) म्युरेट ऑफ पोटॅश : २७ किलो (अर्धी गोणी)
टीप : शिफारशीत खतमात्रा पेरणीच्या वेळी एकाच वेळी पेरून द्यावी.
डॉ. प्रकाश तापकीर, ९४२१८३७१८६ डॉ. अनिल दुरगुडे, ९४२०००७७३१ (डॉ. दुरगुडे हे महात्मा फुले कृषी विद्यापीठ, राहुरी येथे तर डॉ. तापकीर हे खासगी कंपनीमध्ये कार्यरत आहेत.)
Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.
ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम , टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.